چکیده
فرهنگ سازمانی، نوعی برنامه ریزی اندیشه جمعی است که در سالیان اخیر به عنوان یک تفکر غالب در عرصه سازمانهای مطرح بوده است. این اندیشه جمعی، متمایز کننده اعضا از یک گونه به گونه دیگر است. هر کس به نوعی با جمع و گروههای انسانی کارکرده باشد، از وجود این پدیده مهم سازمانی آگاه است. این پژوهش به منظور بررسی رابطه فرهنگ سازمانی و بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در ادارات آموزش و پرورش شهر تهران انجام شده است.
روش پژوهش حاضر توصیفی و از نوع همبستگی است، جامعه آماری کلیه کارکنان اداری آموزش و پرورش به تعداد 2659 نفر دارای تحصیلات دیپلم تا دکتری در نظر گرفته شدند و تعداد نمونه به روش تصادفی طبقه ای 330 نفر انتخاب گردیده است، ابزار پژوهش شامل دو پرسشنامه محقق ساخته فرهنگ سازمانی بر مبنای ویژگیهای هفت گانه رابینز و پرسشنامه فناوری اطلاعات و ارتباطات بر مبنای مهارتهای هفتگانه ICDL بوده است. اعتبار پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ برای فرهنگ سازمانی 90/0 و اعتبار پرسشنامه فناوری اطلاعات و ارتباطات 86/0 تعیین گردیده است.
برای تجزیه و تحلیل سوالات پرسشنامه و بررسی سؤالهای علاوه بر آمار توصیفی، آزمون t با دو نمونه مستقل، آزمون خی دو و آزمون ضریب همبستگی پیرسون مورد استفاده قرار گرفت. نتایج حاصل از سؤالات پژوهش به شرح زیر است:
1- بین فرهنگ سازمانی و بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات رابطه وجود دارد.
2- میزان بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در بین کارکنان سازمان پایین می باشد.
3- بین ویژگیهای فرهنگ سازمانی (نوآوری و ریسک پذیری، توجه به افراد، توجه به گروه، تهور طلبی) با بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات رابطه معناداری وجود دارد ولی بین سه ویژگی دیگر از ویژگیهای فرهنگ سازمانی (شامل توجه به جزئیات، نتیجه محوری و ثبات و حفظ وضع موجود) با بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات رابطه معناداری وجود ندارد.
4- میزان بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در بین کارکنان زن و مرد یکسان می باشد.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده 1
فصل اول: کلیات پژوهش
1-1- مقدمه 4
2-1- بیان مسئله 6
3-1- اهمیت ضرورت پژوهش 7
4-1- انگیزه پژوهش 9
5-1- هدف پژوهش 9
6-1- سوال پژوهش 10
7-1- تعاریف عملیاتی 11
فصل دوم: ادبیات و پیشینه پژوهش
1-2- مبانی نظری پژوهش
1-1-2- فرهنگ سازمانی 14
2-1-2- تعاریف فرهنگ سازمانی 15
3-1-2- اهمیت فرهنگ سازمانی 17
4-1-2- خصوصیات فرهنگ سازمانی 20
5-1-2- منابع فرهنگ 22
6-1-2- شیوه پیدایش فرهنگ 22
7-1-2- انواع فرهنگ سازمان 23
8-1-2- رابطه فرهنگ سازمانی با رضایت شغلی 28
9-1-2- رابطه فرهنگ و ساختار سازمان 28
10-1-2- فرهنگ سازمانی و توسعه 29
11-1-2- نقش فرهنگ سازمانی در مدیریت دانش 29
12-1-2- رابطه فناوری و فرهنگ 30
13-1-2- رابطه فرهنگ و مدیریت 31
14-1-2- رابطه فرهنگ و رفتار سازمانی 31
15-1-2- کارکرد فرهنگ سازمان 31
16-1-2- زنده نگه داشتن فرهنگ 32
17-1-2- عوامل موثر در تغییر فرهنگ سازمانی 33
18-1-2- تغییر فرهنگ سازمانی 34
19-1-2- فرهنگ سازمانی سالم و فرهنگ سازمانی بیمار 35
20-1-2- الگوی اساسی برای تبیین و تشریح فرهنگ سازمانی 35
1-20-1-2- الگوی آجیل پارسونز 35
2-20-1-2- الگوی اوچی 36
3-20-1-2- الگوی پیترز و واترمن 37
4-20-1-2- الگوی لیت وین و اترینگر 39
5-20-1-2- الگوی کرت لوین 40
6-20-1-2- الگوی منوچهر کیا 40
2-2- فناوری اطلاعات و ارتباطات
1-2-2- تاریخچه فناوری اطلاعات و ارتباطات 42
2-2-2- مفهوم فناوری اطلاعات و ارتباطات 43
3-2-2- چیستی فناوری اطلاعات و ارتباطات 46
4-2-2- کشورهای جهان از نظر زیر ساخت های لازم اداره مدیران آنها از جهت دستیابی 49
به فناوری اطلاعات و ارتباطات و…
5-2-2- کاربردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات
1-5-2-2- پول الکترونیک 50
2-5-2-2- تجارت الکترونیک 51
3-5-2-2- دولت الکترونیک 53
4-5-2-2- نشر الکترونیک 54
5-5-2-2- پارک های فناوری 54
6-5-2-2- شهر اینترنتی 56
7-5-2-2- دهکده جهانی 56
6-2-2- شاخص های فناوری اطلاعات و ارتباطات
1-6-2-2- مفاهیم اساسی فناوری اطلاعات و ارتباطات 57
2-6-2-2- استفاده رایانه و مدیریت فایل Windows 58
3-6-2-2- واژه پردازها Word 58
4-6-2-2- صفحه گسترها Excel 59
5-6-2-2- بانک اطلاعاتی Access 59
6-6-2-2- ارائه مطلب Power point 60
7-6-2-2- اینترنت Internet 60
7-2-2- ظهور اینترنت 62
8-2-2- اینترنت چیست 62
9-2-2- شبکه عنکبوتی جهانی 63
10-2-2- موتورهای جستجو و بازاریابی اطلاعات 63
11-2-2- فناوری پوش 64
12-2-2- ارتباطات شبکه ای 64
13-2-2- راهکارهای استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات 66
14-2-2- نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات 66
15-2-2- ارزش فنا وری اطلاعات و ارتباطات 67
16-2-2- توانایی های فناوری اطلاعات و ارتباطات 69
17-2-2- راهبردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات 70
18-2-2- گروه بندی فناوری اطلاعات و ارتباطات 70
19-2-2- محدوده فعالیت های اطلاعاتی و ارتباطی 72
20-2-2- نظام های اطلاعاتی و ارتباطی 72
21-2-2- نظامهای اطلاعاتی و ارتباطاتی از طریق محمل هایی اطلاعات رابه طور 74
سریع و روز آمد در اختیار استفاده کنندها قرار می دهد…
22-2-2- تکنولوژی نوین اطلاعات و ارتباطات 77
23-2-2- نظم نوین اطلاعات و ارتباطات 79
24-2-2- فناوری اطلاعات و ارتباطات در زندگی آینده 80
25-2-2- مشکلات کشورهای در حال توسعه در زمینه فناوری اطلاعات و ارتباطات 81
26-2-2- نحوه تأثیر فناوری اطلاعات بر ساختار سازمان 84
27-2-2- فناوری اطلاعات و ارتباطات و تأثیر آن بر تحولات ساختار جامعه 85
28-2-2- فناوری اطلاعات و ارتباطات، نیاز امروز مدیران فردا 86
29-2-2- مدیریت فناوری اطلاعات IT 87
3-2- پیشینه پژوهش 88
1-3-2- پژوهش های داخل کشور 88
2-3-2- پژوهش های خارج کشور 92
فصل سوم موجود نیست
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده های آماری
1-4- مقدمه 108
2-4- اطلاعات عمومی 109
3-4- توصیف داده ها 112
4-4- تحلیل داده ها 130
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری
1-5- بحث و نتیجه گیری 152
1-1-5- تفسیر سوال اصلی پژوهش 152
2-1-5- تفسیر سوالات فرعی پژوهش
1-2-1-5- تفسیر سوال فرعی اول پژوهش 153
2-2-1-5- تفسیر سوال فرعی دوم پژوهش 154
3-2-1-5- تفسیر سوال فرعی سوم پژوهش 155
2-5- نتیجه کلی 156
3-5- محدودیتها و مشکلات پژوهش 157
4-5- پیشنهادهای پژوهش 157
5-5- خلاصه پژوهش 159
منابع و مآخذ
فهرست منابع فارسی 163
فهرست منابع لاتین 169
ضمایم
پرسشنامه فرهنگ سازمانی
پرسشنامه فناوری اطلاعات
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول شماره (2-1) هفت موضوع مورد مقایسه در سازمانها توسط ویلیام اوشی
جدول شماره (2-2) سال شمار رسانه های اطلاعاتی و ارتباطی 78
جدول شماره (3-1) حجم نمونه 103
جدول شماره (4-1) توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب جنس 109
جدول شماره (4-2) توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب وضعیت تأهل 110
جدول شماره (4-3) توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب میزان تحصیلات 111
جدول شماره (4-4) توزیع نسبی پاسخگویان بر حسب نوآروی و ریسک پذیری 112
جدول شماره (4-5) توزیع نسبی پاسخگویان بر حسب توجه به جزئیات 114
جدول شماره (4-6) توزیع نسبی پاسخگویان بر حسب نتیجه محوری 116
جدول شماره (4-7) توزیع نسبی پاسخگویان بر حسب توجه به افراد (فردگرایی) 117
جدول شماره (4-8) توزیع نسبی پاسخگویان بر حسب توجه به گروه (گروه گرایی) 118
جدول شماره (4-9) توزیع نسبی پاسخگویان برحسب تهور طلبی 119
جدول شماره (4-10) توزیع نسبی پاسخگویان برحسب ثبات 120
جدول شماره (4-11) توزیع نسبی پاسخگویان برحسب آشنایی با مفاهیم و اصول 121
جدول شماره (4-12) توزیع نسبی پاسخگویان برحسب مدیریت فایلها 123
جدول شماره (4-13) توزیع نسبی پاسخگویان برحسب واژه پردازها 124
جدول شماره (4-14) توزیع نسبی پاسخگویان برحسب صفحه گسترها 125
جدول شماره (4-15) توزیع نسبی پاسخگویان برحسب بانکهای اطلاعاتی 127
جدول شماره (4-16) توزیع نسبی پاسخگویان برحسب ارائه مطلب 128
جدول شماره (4-17) توزیع نسبی پاسخگویان برحسب اینترنت 129
جدول شماره(4-18)نتایج حاصل از آزمون همبستگی فرهنگ سازمانی و 131
بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات
جدول شماره (4- 19) نتایج حاصل از آزمون چگونگی میزان بکارگیری فناوری 132
اطلاعات و ارتباطات در بین کارکنان
جدول شماره (4-20)نتایج حاصل از آزمون همبستگی بین نو آوری و بکارگیری 135
فناوری اطلاعات و ارتباطات
جدول شماره (4-21) نتایج حاصل از آزمون همبستگی بین توجه به جزئیات و 136
بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات
جدول شماره (4-22) نتایج حاصل از آزمون همبستگی بین نتیجه محوری و 139
بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات
جدول شماره (4-23) نتایج حاصل از آزمون همبستگی بین توجه به افراد و 141
بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات
جدول شماره (4-24) نتایج حاصل از آزمون همبستگی بین توجه به گروه و 143
بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات
جدول شماره (4-25) نتایج حاصل از آزمون همبستگی بین تهور طلبی و 145
بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات
جدول شماره (4-26) نتایج حاصل از آزمون همبستگی بین ثبات و 147
بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات
جدول شماره (4-27)نتایج حاصل از آزمون سوال تفاوت میزان بکارگیری 150
فناوری اطلاعات و ارتباطات در بین کارکنان زن و مرد
فهرست نمودارها
عنوان صفحه
نمودار شماره (2-1)مدل پنج عاملی فرهنگ سازمانی 40
نمودار شماره (2-2)ارتباط تئوری، رفتار، فرهنگ سازمانی 41
نمودار شماره (2-3)پیداش فناوری اطلاعات و ارتباطات از تلفیق سه حوزه اطلاعات، 45
رایانه و ارتباطات
نمودار شماره (2-4)عصر کشاورزی، صنعت، اطلاعات 46
نمودار شماره (4-1)توزیع نسبی پاسخگویان برحسب جنس 109
نمودار شماره (4-2) توزیع نسبی پاسخگویان برحسب وضعیت تأهل 110
نمودار شماره (4-3) توزیع نسبی پاسخگویان برحسب میزان تحصیلات 111
نمودار شماره (4-4) رابطه فرهنگ سازمانی و بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات 131
نمودار شماره (4-5) میزان بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات در بین کارکنان 133
نمودار شماره (4-6) رابطه نوآوری و ریسک پذیری و بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات 135
نمودار شماره (4-7) رابطه توجه به جزئیات و بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات 137
نمودار شماره (4-8) رابطه بین نتیجه محوری و بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات 139
نمودار شماره (4-9) رابطه بین توجه به افراد و بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات 141
نمودار شماره (4-10) رابطه بین توجه به گروه و بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات 143
نمودار شماره (4-11) رابطه بین تهور طلبی و بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات 145
نمودار شماره (4-12) رابطه بین ثبات و بکارگیری فناوری اطلاعات و ارتباطات 147
نمودار شماره (4-13)میزان بکار گیری فناوری اطلاعات وارتباطات دربین کارکنان زن و مرد 150
بیان مسئله
واژه استرس در نزد متخصصین متخلف معانی متفاوتی دارد، استرس در سالهای اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است در حالی که مسأله استرس در جامعه به طور گسترده‌ای تشخیص داده شده است روان‌شناسان بالینی و سایرین ارتباط بین فشار روانی و بهداشت روانی را به دقت مورد بررسی قرار داده‌اند. در روانشناسی استرس به معنی تحت فشار روحی و روانی قرار گرفتن تعریف شده است. در این حالت جسم روان آدمی به تقاضاهای درونی و بیرونی با فشار پاسخ می‌دهند. استرس هنگامی رخ می‌دهد که فرد واکنشهای خود را در مواجهه با محرکهای درونی و بیرونی ناتوان ببیند که همانا پیامد آن از دست رفتن تعادل روانی فرد است (خواجه‌پور، 1377، ص 5) استرس را گاهی ناشی از محرکات خارج می‌دانند و گاهی آن را پاسخ فرد به پاره‌ای از مزاحمت‌ها عنوان کرده‌اند. بررسی‌های جدید و تئوریهای جامع راجع به استرس به تعامل فرد و محیط تأکید دارد.
محققان سالهای 1950 استرس را پاسخ فرد به فرآیندهای درونی و برونی که بر ظرفیت ادغام نیروهای جسمی و روانی فشار وارد می‌کنند توصیف نموده‌اند.
کلاس وسینگر، در تحقیق خود نشان دادند فشارهای عصبی می‌تواند باعث کاهش میزان تحمل و ناکامی شود. در این تحقیق نشان داده شده است که کارکنان سازمان فشارهای عصبی ناشی از سروصداهای آزار دهنده و دخالت‌های بی مورد در انجام وظایف شغلی خود را تحمل می‌کنند، اما از میزان تحمل آنان در برابر ناکامی کاسته می‌شود (منتقل از پایان‌نامه رجب‌پور، 1379)
اگر چه عمده‌ترین هدف کار کردن انسانها، تأمین نیازهای زندگی و به عبارتی کسب درآمد می‌باشد اما عوامل دیگری نظیر به ثمر رسانیدن انگیزه‌ها، عملی کردن تمایلات، انتظارات اجتماعی، علاقه‌مند بودن به کار، فشار محیطی و خانوادگی و رقابت نیز در کار کردن دخیل هستند ولی نمی‌توان از کسب درآمد به عنوان تنها علت اشتغال آدمیان نام برد (اسفرجانی، 1353، ص 50)
استرس در زندگی روزمره به وفور دیده می‌شود و همه افراد به دفعات متعددی تحت تأثیر استرس قرار می‌گیرند و آن را تجربه می‌کنند و وقتی که کسی دچار استرس شده، وارد محیط کار خود می‌شوند و معمولاً همکاران ومسئولین متوجه می‌شوند و در تعامل با دیگران و استرس فرد به آنان سرایت می‌کند و برای همین با توجه به آنچه گفتیم در این تحقیق به بررسی میزان استرس و تجربه استرس در بین معلمین زن کلاس اول و دوم و سوم ابتدائی را انجام می‌دهیم. به این دلیل که استرس از شغلها به وفور دیده می‌شود ولی شغلهای دارای استرس زیادتر هستند مثل پزشکی، مدیران. پرستاران، معلمان و … می‌باشند وبرای همین در این تحقیق به سراغ محیط مدرسه می‌رویم که در بسیاری از مواقع بسیار استرس‌از هستند چه برای کارکنان و چه برای دانش‌آموزان. می‌خواهیم بدانیم چه عواملی در محیط مدرسه باعث استرس می‌شود و معلمان سطوح مختلف اول و دوم و سوم ابتدائی چقدر مورد عوامل استرس‌از قرار می‌گیرند، این عوامل چه چیزهایی هستند و تجربه استرس معلمان در زندگی روزمره آنها تا چه اندازه‌ای می‌باشد و شیوه‌های مقابله با استرس را بررسی می‌کنیم.
فهرست:
عنوان صفحه
فصل اول: کلیات پژوهش
بیان مسأله…………………………………………………………………………………………………. 3
اهداف تحقیق…………………………………………………………………………………………….. 5
سوالات تحقیق…………………………………………………………………………………………… 5
فرضیه های تحقیق………………………………………………………………………………………. 5
اهمیت و ضرورت تحقیق……………………………………………………………………………… 6
تعاریف نظری……………………………………………………………………………………………. 7
- استرس……………………………………………………………………………………………….. 7
- معلم…………………………………………………………………………………………………… 7
- تجربه استرس……………………………………………………………………………………….. 7
تعارف عملیاتی………………………………………………………………………………………….. 7
فصل دوم: ادبیات تحقیق
مقدمه………………………………………………………………………………………………………. 10
مفهوم استرس…………………………………………………………………………………………….. 10
استرس بعنوان پاسخ درونی…………………………………………………………………………… 15
مراحل استرس……………………………………………………………………………………………. 17
- مرحله واکنش اخطار………………………………………………………………………………. 18
- مرحله مقاومت……………………………………………………………………………………… 18
- مرحله فرسودگی…………………………………………………………………………………… 18
علل فشار روانی…………………………………………………………………………………………. 19
شرایط ایجاد کننده استرس…………………………………………………………………………….. 20
- عوامل فردی…………………………………………………………………………………………. 20
- عوامل محیطی………………………………………………………………………………………. 22
- عوامل سازمانی……………………………………………………………………………………… 24
انواع استرس……………………………………………………………………………………………… 26
پاسخ های فیزیولوژیک بدن انسان به استرس……………………………………………………… 27
عنوان صفحه
استرس مثبت و منفی…………………………………………………………………………………… 29
استرس طبیعی یا نرمال…………………………………………………………………………………. 30
استرس شغلی…………………………………………………………………………………………….. 31
نشانه های استرس شغلی………………………………………………………………………………. 32
مطالعات مربوط به استرس شغلی……………………………………………………………………. 33
دلزدگی و استرس شغلی………………………………………………………………………………. 34
ابعاد گوناگون نقشهای شغلی…………………………………………………………………………. 35
فشار ناشی از نقش …………………………………………………………………………………….. 36
استرس از نظر جنسیتی…………………………………………………………………………………. 37
- استرس زنان کارمند………………………………………………………………………………… 38
دیدگاه های نظری درباره استرس……………………………………………………………………. 39
حمایت اجتماعی چه تأثیری ممکن است در استرس شغلی داشته باشد…………………….. 44
آیا تنها افراد خاصی هستند که نمی توانند با استرس مقابله کنند………………………………. 45
- پیشینه تحقیق………………………………………………………………………………………… 46
فصل سوم: روش تحقیق
- روش تحقیق………………………………………………………………………………………… 51
- جامعه آماری………………………………………………………………………………………… 51
- نمونه پژوهش……………………………………………………………………………………….. 51
- ابزار پژوهش………………………………………………………………………………………… 51
- چگونگی جمع‌آوری اطلاعات…………………………………………………………………… 53
- روش آماری…………………………………………………………………………………………. 53
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌های آماری
مقدمه………………………………………………………………………………………………………. 60
تجزیه و تحلیل داده‌های آماری………………………………………………………………………. 61
فصل پنجم: بحث و نتیجه‌گیری
نتیجه‌گیری………………………………………………………………………………………………… 101
محددویت‌های تحقیق………………………………………………………………………………….. 104
پیشنهادهای تحقیق………………………………………………………………………………………. 104
فصل ششم:
منابع و مأخذ……………………………………………………………………………………………… 106
نمونه پرسشنامه…………………………………………………………………………………………… 108
چکیده :
امروزه در سراسر جهان مسئله فراغت از جایگاه خاص برخوردار است ،پیشرفت صنعتی و اقتصادی در سال های اخیر که رفاه و آسایش بیشتری را به ارمغان آورده است و به شمار بیشتری از مردم این امکان را بخشیده است که نسبت به گذشته بخش بیشتری از اوقات خود را به امور معنوی – فرهنگی بپردازند.
در واقع نوع گذراندن اوقات فراغت بازندگی معنوی و فرهنگی هر جامعه بسیار نزدیک است همین امر ارتباط تنگاتنگ جوامع آگاه را برآن داشته تا با اجرای سیاستهای مناسب فرهنگی ،ورزشی ،اتخاذ روش تشویق آمیز و مانند اینها از هدر رفتن آن جلوگیری کند .
این تحقیق با طرح این سؤال که در دانش آموزان دختر مقطع متوسط ناحیه 2 شهر یزد اوقات فراغت خود را به انجام چه کارهایی می پردازند ؟ آغاز می شود و با هدف بررسی چگونگی نحوه ی گذراندن اوقات فراغت و نوع فعالیتهای فراغت و کم و کیف پرداختن به هر کدام از فعالیت های فراغت و تعیین علایق دانش آموزان و نیز بررسی میزان دخالت امکانات در نحوه ی گذران اوقات فراغت می باشد.
این تحقیق شامل 7 سؤال پژوهشی که میزان اوقات فراغت ،سهم والدین و همسالان، تلویزیون ، اینترنت ،موسیقی ،… ،مطالعه ی علمی و غیر علمی و نیز رضایت دانش آموزان از نحوه ی گذران اوقات فراغتشان ،خواست و انتظاراتشان از مسؤلان را می سنجد که نتایج بطور کامل در فصل پنجم آمده است .
اطلاعات این تحقیق از طریق پرسشنامه جمع آوری گردیده است و در قالب جداول فراوانی ،درصدها ،نمودارها تجزیه و تحلیل شده است .
جامعه آماری نیز 120 نفر از دانش آموزان دختر مقطع متوسط ناحیه 2 شهر یزد هستند که بصورت تصادفی خوشه ای انتخاب شدند و پایایی تحقیق هم از طریق آلفای کرابناخ (69%)سنجیده شد.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول : مبادی تحقیق
1- مقدمه ……………………………………………………………………………………………………….. 1
2- موضوع تحقیق و تبیین آن ……………………………………………………………………………. 3
3- بیان مسأله مورد پژوهش (مشکل چیست؟)……………………………………………………… 5
4- انگیزه محقق در انتخاب موضوع…………………………………………………………………….. 7
5- هدف تحقیق ………………………………………………………………………………………………. 8
6- ضرورت تحقیق (اهمیت مسأله مورد پژوهش)…………………………………………………. 9
7- واژه ها و اصطلاحات این تحقیق …………………………………………………………………… 11
فصل دوم : بررسی پیشینه پژوهش
الف- سابقه نظری تحقیق ………………………………………………………………………………….. 12
تاریخچه …………………………………………………………………………………………………………. 21
ب- سابقه عملی تحقیق …………………………………………………………………………………….. 24
1- بررسی پژوهشهای مشابه موضوع تحقیق در جهان……………………………………………. 24
2- بررسی پژوهشهای مشابه موضوع تحقیق در ایران……………………………………………… 29
3- بررسی پژوهشهای مشابه موضوع تحقیق در محل تحقیق ………………………………….. 34
ج- نقد و بررسی پژوهشهای انجام شده مشابه موضوع تحقیق ……………………………….. 36
فصل سوم:روش تحقیق (متدلوژی)
الف- فرضیات …………………………………………………………………………………………………. 37
1- تعریف فرضیه ………………………………………………………………………………………. 37
2- انواع فرضیه ………………………………………………………………………………………….. 37
3- فرضیات این تحقیق ……………………………………………………………………………….. 38
4- سؤالات پژوهشی……………………………………………………………………………………. 38
ب- جامعه آماری و نمونه گیری ………………………………………………………………………… 39
1- تعریف جامعه آماری …………………………………………………………………………………… 39
2- جامعه آماری این تحقیق ………………………………………………………………………………. 39
3- تعریف نمونه گیری……………………………………………………………………………………… 39
4- انواع نمونه گیری…………………………………………………………………………………………. 40
5- نمونه گیری در این تحقیق ……………………………………………………………………………. 40
ج- جمع آوری اطلاعات……………………………………………………………………………………. 43
1- تعریف روش جمع آوری اطلاعات ……………………………………………………………….. 43
2- انواع روشهای جمع آوری اطلاعات ………………………………………………………………. 43
3- روش جمع آوری اطلاعات در این تحقیق……………………………………………………….. 47
4- تعیین روایی روش جمع آوری اطلاعات ………………………………………………………… 47
5- تعیین پایایی روش جمع آوری اطلاعات………………………………………………………….. 48
د- روش تحقیق ………………………………………………………………………………………………. 48
1- تعریف روش تحقیق ……………………………………………………………………………………. 48
2- انواع و روش های تحقیق …………………………………………………………………………….. 49
3- نوع و روش این تحقیق ……………………………………………………………………………….. 50
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل اطلاعات
الف- تجزیه و تحلیل سؤالات چند جوابی پرسشنامه (با جدول فراوانی و درصدی و رسم نمودار ستونی) 51
ب- تجزیه و تحلیل سؤالات تشریحی پرسشنامه (با جدول فراوانی و درصدی)………….. 68
ج- تجزیه و تحلیل فرضیات (با جدول فراوانی و درصدی و رسم نمودار دایره ای )…… 71
فصل پنجم: تفسیر نتایج پژوهش
1- نتیجه تحقیق……………………………………………………………………………………………….. 78
الف- نتایج کلی و فرضیات………………………………………………………………………………… 78
ب- نتایج کلی سؤالات تشریحی…………………………………………………………………………. 80
2- پیشنهادات و نظرات اصلاحی………………………………………………………………………… 82
الف- پیشنهادات محقق……………………………………………………………………………………… 82
ب- استنتاج کلی از پیشنهادات پاسخ دهندگان………………………………………………………. 83
3- مقایسه نتایج این تحقیق با پژوهشهای مشابه این موضوع……………………………………. 84
4- محدودیت ها و مشکلات این تحقیق………………………………………………………………. 86
5- فهرست منابع(کتابنامه)………………………………………………………………………………….. 87
6- پیوست(ضمائم)
نمونه پرسشنامه
این تحقیق از یک مقدمه و چهار بخش تشکیل شده است که هر یک از بخش ها نیز به فصول مختلف و فصول نیز به مباحث متعدد تقسیم شده است.
در بخش اول زمینه ها و عرصه های نفوذ فرهنگ غرب را بیان نموده ، نفوذ فرهنگ غرب را بر جوامع عربی از طریق تاثیر بر ادبیات عربی بررسی خواهیم کرد.
همچنین نقش موسسات فرهنگی آموزشی و رسانه ای در دوره معاصر به عنوان عوامل نهضت ادبی و زمینه ساز الگوبرداری بی حد و مرز از ادبیات غرب در ادبیات عربی و در نتیجه نفوذ فرهنگ غرب در جوامع عربی را مورد بررسی قرار خواهیم داد. لازم به ذکر است نام «عرب» ،ملت های بسیاری را در بر می گیرد. ولی در این پایان نامه ، بیشتر به مصر و آن بخش از شام (یا به اصطلاح نویسندگان اروپایی «سوریه جغرافیایی» که امروزه به نام سوریه و لبنان شناخته شده است نظر خواهیم داشت.
در این باره که چرا مصر و شام ، پیشگام جنبش عرب بوده اند در بخش نخست ، سخن خواهیم گفت.
در بخش دوم مکاتب ادبی وارد شده در ادبیات عرب معاصر را مطرح نموده، خواهیم گفت توزیع و گسترش مکاتب ادبی غربی بر جوامع عربی از جمله عوامل موثر در ایجاد گفتمان های ادبی و فضا سازی برای تولید آثار ادبی در چارچوبه وارد شده از دنیار غرب بوده است.
شایان ذکر است شناخت ادبیات معاصر عرب بدون شناخت ادبیات معاصر غرب غیر ممکن بوده و اثبات فرضیه های این تحقیق و نیز بررسی نقش مسیحیان در انتقال فرهنگ و ادبیات غرب به ادیات عرب بدون طرح مبانی نظری غرب و مکاتب ادبی آن ناممکن می نماید.
در بخش سوم نمودها و جلوه های غرب گرایی در گرایش های نوین ادبیات عرب را بیان نموده ، به صورت اجمالی گرایش های نوین شعر و نثر را در دوره معاصر بررسی خواهیم کرد.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
طرح تحقیق …………………………………………………………………………………………. 1
مقدمه ………………………………………………………………………………………………… 7
بخش اول : ریشه ها و زمینه های تاریخی نفوذ فرهنگ غرب بر جوامع عربی 10
پیشگفتار ……………………………………………………………………………………………. 11
فصل اول : عوامل نهضت ادبی …………………………………………………………….. 15
پیشگامی مصر ……………………………………………………………………………………. 16
وضع شام ………………………………………………………………………………………….. 18
1- مدارس …………………………………………………………………………………………. 24
1-1- لبنان ……………………………………………………………………………………….. 24
1-2- مصر ………………………………………………………………………………………. 25
1-3- سایر بلاد عربی ……………………………………………………………………….. 25
2-روزنامه و مجلات ………………………………………………………………………….. 25
2-1-مصر …………………………………………………………………………………………. 25
2-2- لبنان …………………………………………………………………………………………. 26
3-چاپ و چاپخانه ………………………………………………………………………………. 26
4- کتابخانه ………………………………………………………………………………………… 27
5- انجمن های علمی و ادبی …………………………………………………………………. 27
6- ارتباط و تماس مستقیم با غرب ……………………………………………………….. 27
7- ترجمه داستان های غربی ……………………………………………………………….. 32
7-1- سیر تحول داستان نویسی در مصر تا جنگ جهانی دوم …………………. 39
7-2- نقد و بررسی سیر تاریخی داستان نویسی در ادبیات نوین ……………… 53
8- نمایشنامه ……………………………………………………………………………………… 59
9- سینما ……………………………………………………………………………………………. 60
فصل دوم : شرق شناسی …………………………………………………………………….. 61
1- مفهوم شرق شناسی ………………………………………………………………………. 62
1-1- معنای لغوی استشراق ………………………………………………………………. 62
1-2- معنای اصلاحی استشراق…………………………………………………………… 63
2- پدیده مشرق شناسی …………………………………………………………………… 64
3- شرق شناسی …………………………………………………………………………….. 66
4- شرق به عنوان «غیر»…………………………………………………………………… 67
5- نمونه های بارز صورت نمایشی شرق ………………………………………….. 69
6- سیاست و شرق شناسی ……………………………………………………………… 70
7- یونان گرایی و مسیحیت به عنوان اجزای بنیادین میراث شرقی ها …… 70
8- شرق شناسی وارونه ………………………………………………………………….. 71
9- بومی گرایی ……………………………………………………………………………….. 72
نقد و نظر……………………………………………………………………………………………. 73
بخش دوم : مکاتب ادبی معاصر ……………………………………………………………. 77
فصل اول : مکاتب ادبی غرب ………………………………………………………………… 78
1- سیر تحول تاریخی مکاتب ادبی غرب ………………………………………………… 79
2- مکاتب ادبی مغرب زمین …………………………………………………………………. 83
2-1- کلاسیک ……………………………………………………………………………………. 85
2-2- کلاسیک جدید ……………………………………………………………………………. 88
2-3- رومانتیسم ………………………………………………………………………………… 91
2-4- پارناسیسم ………………………………………………………………………………… 96
2-5- رئالیسم …………………………………………………………………………………….. 100
2-6- رئالیسم سوسیالیستی …………………………………………………………………. 102
2-7- سوررئالیسم ……………………………………………………………………………… 102
2-8- سمبولیسم …………………………………………………………………………………. 103
2-9- اگزیستانسیالیسم ……………………………………………………………………….. 106
2-10- دادائیسم …………………………………………………………………………………. 110
فصل دوم شعرعربی و مکاتب ادبی غرب ………………………………………………. 112
1- شعر عربی قدیم …………………………………………………………………………….. 113
1-1- مکتب «عمود الشعر»………………………………………………………………….. 114
1-2- مکتب نوپردازان ……………………………………………………………………….. 115
1-3- مکاتب عربی قدیم ……………………………………………………………………… 116
1-3-1 – مکتب صنعت ………………………………………………………………………… 116
1-3-2- مکتب تصنیع ………………………………………………………………………….. 117
1-3-3- مکتب تصنع …………………………………………………………………………… 117
2- شعر عربی معاصر……………………………………………………………………… 118
2-1- کلاسیک نوین در شعر عربی معاصر ………………………………………….. 119
2-2- رومانتیسم در شعر عربی معاصر……………………………………………….. 121
2-3- رئالیسم در شعر عربی معاصر…………………………………………………… 125
2-4- سوررئالیسم در شعر عربی معاصر……………………………………………. 126
2-5- سمبولیسم در شعر عربی معاصر……………………………………………….. 127
2-6- اگزیستانسیالیسم در شعر عربی معاصر………………………………………. 132
2-7- پارناسیسم در شعر عربی معاصر………………………………………………. 134
2-8- دادائیسم در شعر عربی معاصر………………………………………………… 135
فصل سوم : گرایش به تامل در ادبیات عرب ………………………………………….. 136
1- ریشه های گرایش به تامل در دوره معاصر ……………………………………… 137
1-1- احساس حقارت ……………………………………………………………………….. 137
1-2- بحران ها …………………………………………………………………………………. 139
1-3- تهاجم فرهنگی ………………………………………………………………………….. 141
1-4- حس نوگرایی …………………………………………………………………………… 142
1-4-1- نزاع قدیم و جدید …………………………………………………………………… 142
نقد و نظر …………………………………………………………………………………………… 144
1-5- مهاجرتها……………………………………………………………………………………. 144
2- شعر تاملی و مکاتب ادبی غرب …………………………………………………….. 147
نقد و نظر …………………………………………………………………………………………… 149
2-1- آیا تامل به معنی قطع رابطه با مسایل بیرونی است ؟……………………… 150
بخش سوم : گرایش های نوین ادبیات عربی …………………………………………… 152
فصل اول : گرایش های نوین شعر عربی معاصر …………………………………… 153
1- گرایش های نوین موضوعی ……………………………………………………………. 155
1-1- حماسه ……………………………………………………………………………………. 156
1-2- نمایشنامه منظوم ……………………………………………………………………… 158
1-3- قصه ……………………………………………………………………………………….. 162
1-4- اسطوره ………………………………………………………………………………….. 163
2- تحولات موسیقی و ساختار شعر عربی …………………………………………. 167
2-1- شعر منثور ………………………………………………………………………………. 168
2-2- شعر آزاد…………………………………………………………………………………. 169
2-3- شعر مدور……………………………………………………………………………….. 170
2-4- قصیده کلی ………………………………………………………………………………. 172
2-5- شعر درامی (نمایشی)………………………………………………………………… 173
فصل دوم :گرایش های نوین نثر عربی معاصر……………………………………….. 174
1- قصه در ادب عربی معاصر …………………………………………………………….. 178
2- سیره نویسی …………………………………………………………………………………. 180
3- نمایشنامه نویسی …………………………………………………………………………… 181
بخش چهارم : سیری در اندیشه مسیحی عرب ……………………………………….. 183
فصل اول: اندیشه ادبای مسیحی عرب …………………………………………………… 184
1- ادبای مهجر……………………………………………………………………………………. 185
1-1- جبران خلیل جبران …………………………………………………………………… 185
1-1-1- اسلوب ادبی جبران ……………………………………………………………… 185
1-1-2- شرق و غرب از نظر جبران ………………………………………………….. 191
1-1-3- واقع گرایی جبران ……………………………………………………………….. 195
1-2- میخائیل و نعیمه ……………………………………………………………………… 196
1-2-1- اسلوب ادبی نعیمه ……………………………………………………………….. 196
1-2-2- عوامل موثر بر افکار نعیمه …………………………………………………… 198
1-2-3- شرق و غرب از نظر نعیمه …………………………………………………… 201
1-3- ایلیا ابوماضی ………………………………………………………………………… 204
1-3-1- شرق و غرب از نظر ابوماضی …………………………………………….. 204
1-4- دیانت و رجال مذهبی در ادب مهجر………………………………………….. 205
1-5- مقایسه باورهای دینی مهجر ……………………………………………………. 207
1-6- زن در ادب مهجر …………………………………………………………………… 208
1-7- عرف و سنت تحمیلی ،ازدواج اجباری ……………………………………….. 208
2-سایر ادبا ……………………………………………………………………………………….. 211
2-1- نجیب عازوری …………………………………………………………………………… 211
2-2- شبلی شمیل ……………………………………………………………………………….. 213
2-2-1- شعر شمیل در ستایش حضرت محمد (ص) و قرآن…………………… 215
2-2-2-سخن شبلی شمیل درباره امام علی بن ابی طالب (ع)…………………….. 216
2-3-نسیب عریضه و سبک شعری تازه ………………………………………………… 216
فصل دوم :تاثیر ادبای مسیحی عرب بر جهان عرب ………………………………… 217
1- اندیشه ها و جنبش های نوین سیاسی – اجتماعی ………………………………. 218
1-1- راههای نفوذ فلسفه روشنگری فرانسه و اندیشه های انقلاب فرانسه
در خاور عربی ………………………………………………………………………………….. 222
1-2- کوشش عملی ادبا …………………………………………………………………….. 232
1-3- کشورهای عربی ………………………………………………………………………. 235
1-4- انجمن های روشنگری فرهنگی در سوریه …………………………………… 237
2- داستان ……………………………………………………………………………………… 242
2-1- انگیزش منفی به دین وتمسخر مظاهر آن و طرح ارزش های ضد دینی 245
2-1-1- خودکشی ………………………………………………………………………………. 250
2-1-2- اعتراف …………………………………………………………………………………. 254
2-2- اهتمام به غریزه ممنوعه جنسی و توصیف صحنه های تحریک آمیز.. 255
2-3- استعمال گویش محلی و تضعیف زبان فصیح عربی ………………………. 266
2-4- واقع گرایی در داستان ………………………………………………………………. 268
3- تاریخ ………………………………………………………………………………………… 280
نقدو نظر ……………………………………………………………………………………………. 280
4- زبان شناسی ……………………………………………………………………………… 283
فصل سوم : اندیشه ادیب مسلمان …………………………………………………………. 286
1- طه حسین ……………………………………………………………………………………… 288
1-1- آثار ادبی طه حسین ………………………………………………………………….. 288
نقد و نظر …………………………………………………………………………………………… 299
چکیده ………………………………………………………………………………………………… 301
خلاصه البحث …………………………………………………………………………………….. 303
منابع …………………………………………………………………………………………………. 305
طرح مسأله
مرگ و میر یکی از مؤلفه‌های اصلی جمعیتی است که نقش مهمی
در تعیین رشد جمعیت ایفا می‌کند. بنابراین انسانها از دیر بازتلاش کرده
اندتا با کنترل این مولفه ، کنترل رشد جمعیت را تا حدودی در اختیار خود
داشته باشند. سیاست جمعیتی در مورد مرگ و میر، همیشه و درهمه جا بدینگونه
بوده است که میزان مرگ و میر به حداقل رسانیده شود. در رابطه با همین موضوع
زنجانی این چنین می گوید؛ «هر چند که نمی توان نقطه شروع تفکر انسان در
باره مرگ را تعیین کرد، لیکن به حکایت یافته های باستان شناسی و اسناد
مذهبی می توان بر این نکته تاکید گذاشت که تلاش برای درک اسرار مرگ و
چگونگی آن از نخستین موضوعات مورد توجه انسان بوده است، شاید به همین دلیل
است که در جمعیت شناسی نیز، مطالعه علمی مرگ و میر پیش از سایر موضوعات
مورد توجه بوده است».(زنجانی،57:1379)
اهمیت موضوع
تغییرات رشد
جمعیت ارتباط تنگاتنگی با تغییرات سطح مرگ و میر دارد. به اعتقاد پولارد
«برجسته ترین رویداد جهان در نیم قرن اخیر افزایش بی سابقه جمعیت بوده که
عمدتا به علت کاهش چشمگیر درمیزان مرگ و میر می باشد. لکن این کاهش در
میزان مرگ و میر برای تمام گروه های سنی به یکسان روی نداده است»(
پولارد98:1380). میزان مرگ ومیر کودکان ، در دورانهای مختلف، تحولات
متفاوتی به خود گرفته است،به طوری که در گذشته به علت عدم امکانات بهداشتی و
پزشکی، مرگ و میر کودکان (زیر 5 سال) در سطح بسیار بالایی بوده است،
اپیدمی های مختلف و امراض گوناگون باعث مرگ و میر کودکان زیادی می شد.ولی
رفته رفته با پیشرفتهای علم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی، میزان های
مرگ و میر کودکان رو به کاهش نهاده است، هم اکنون این میزان در کشورهای
پیشرفته صنعتی، خیلی کمتر از کشورهای در حال توسعه است.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول
مقد مه………………………………………………………………………………………………………..
طرح مساله…………………………………………………………………………………………………..
اهمیت مو ضوع…………………………………………………………………………………………….
اهداف تحقیق……………………………………………………………………………………………….
فصل دوم
تحولات جمعیت جهان…………………………………………………………………………………..
تحولات جمعیت ایران……………………………………………………………………………………
تحولات مرگ و میر در جهان…………………………………………………………………………..
تحولات مرگ و میر در ایران……………………………………………………………………………
ویژگیهای جمعیت شناختی شهر میانه…………………………………………………………………
فصل سوم
الگوهای تئوریک مرگ و میر کودکان………………………………………………………………….
الف) تئو ریهای مر بو ط به مرگ و میر کو دکان ………………………………………………….
1- چار چوب موسلی و چن……………………………………………………………………………
2- چارچوب تحلیلی دونالد دبلیو- ماتسون و همکاران…………………………………………..
3- تئو ریهای تغییرات اجتماع در سطح کلان……………………………………………………….
3-1- تئو ری مدرنیزاسیون……………………………………………………………………………….
2-3- تئوری طبقه بندی جنسی ………………………………………………………………………..
3-3- تئوری وابستگی…………………………………………………………………………………….
ب) علل و عوامل موثر بر مرگ و میر…………………………………………………………………
پیشینه تحقیق………………………………………………………………………………………………..
تعدادی از مطالعات انجام شده در ایران………………………………………………………………
تعدادی از مطالعات انجام شده درجهان……………………………………………………………….
فصل چهارم
روش تحقیق………………………………………………………………………………………………..
شیوه نمونه گیری…………………………………………………………………………………………..
فرضیه های تحقیق…………………………………………………………………………………………
متغیر وابسته…………………………………………………………………………………………………
متغیر های مستقل…………………………………………………………………………………………..
تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای مستقل…………………………………………………………
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل داده ها……………………………………………………………………………………
1-توصیف داده ها…………………………………………………………………………………………
2-تبیین و تفسیر داده ها………………………………………………………………………………….
روش رگرسیون لو جستیک……………………………………………………………………………..
روشهای ارزیابی نیکویی برازش………………………………………………………………………..
نتیجه مدل ابتدایی………………………………………………………………………………………….
مدل نهایی روش رگرسیون لو جستیک……………………………………………………………….
مقایسه مدل های متفاوت…………………………………………………………………………………
روشهای نیکویی برازش مدل نهایی رگرسیون لو جستیک………………………………………..
فصل پنجم
نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………….
فهرست منابع