1-1- بیان مساله
نوجوانی دوره ای بین
کودکی و بزرگسالی است که او را با زنجیره ای از موانع تحولی و چالش های
عدیده ای روبرو می‌سازد. درابتدا تکالیف طبیعی همچون تحول هویت و دستیابی
به استقلال و سازگاری با همسالان وجود دارد. مرحله دوم گذر از کودکی به
بزرگسالی است که باتغییرات فیزیولوژیکی در بدن و تحول شناختی مشخص می‌شود.
این مرحله زمانی است که فرد نیازمند انجام نقش های اجتماعی در رابطه با
همسالان و افرادی از جنس مخالف، انجام تکالیف مدرسه وتصمیم گیریهایی در
رابطه با شغل می‌باشد (فرایدنبرگ ،1997). از آنجا که تغییرات و وجود تکالیف
متفاوت نوجوان رادر معرض استرس عدیده ای قرار می دهد، لزوم واهمیت سازگاری
و کنار آمدن با این استرس ها در این دوره نمایان می‌گردد. با توجه به
این مقدمه اندکی به راهبردها و مهارتهای کنار آیی می پردازیم. کنار آمدن،
متشکل از پاسخهایی (افکار، احساسات واعمالی ) است که فرد در برخورد با
موقعیت های مشکل داری که درزندگی روزمره و در شرایط خاص با آنها مواجه
می‌شود، بکار می‌گیرد. گاهی اوقات مشکلات حل می شوند و گاه در تلاش فردی
برای برخورد با محیط مورد اغماض قرار می‌گیرند (فرایدنبرگ، 1997).
فهرست مطالب
فصل اول 1
مقدمه 2
1-1- بیان مساله 3
1-2- ضرورت و اهمیت تحقیق 8
1-3- اهداف تحقیق 12
1-4- فرضیه های پژوهش 13
1-5- متغیرهای پژوهش 13
تعریف اصطلاحات 14
1-6- تعاریف نظری‌و عملیاتی متغیرها 14
1-6-1- مهارتهای مدیریت بر استرس 14
تعریف عملیاتی 15
1-6-2- سبک کنارآیی اجتنابی 16
تعریف عملیاتی 16
1-6-3- سبک اسناد منفی 17
تعریف عملیاتی 17
1-6-4- سلامت روانی 17
تعریف عملیاتی 18
1-6-5- دانش آموز 18
1-6-6- پایه تحصیلی 18
1-6-7- جنسیت 18
خلاصه 19
فصل دوم 20
مقدمه 21
2-1- استرس یا فشارروانی 21
2-2- تعریف استرس 22
2-3- مدلهای استرس 23
2-3-1- مدل محرک 23
2-3-2- مدل پاسخ 24
2-3-3- مدل تعاملی 29
2-4- ارزیابی های شناختی 30
2-5- استرس زاهای بالقوه 32
2-5-1- فجایع ( وقایع آسیب زا ) 32
2-5-2- تاثیر وقایع مهم زندگی 33
2-5-3-گرفتاریهای روزانه 34
2-6- استرس نوجوانی 37
2-6-1- تأثیر محیط 40
2-6-2- نشانه های استرس در نوجوانی 43
جدول 2-1: نشانه های استرس نوجوانی به نقل از فرایدنبرگ 1997 46
2-7- تعریف کنار آمدن 47
2-7-1-کنارآمدن از دیدگاههای مختلف 48
2-7-2- نظریة لازاروس دربارة کنارآمدن 49
2-7-3- شیوه های مختلف کنار آیی 51
2-7-4- مقیاس هایی از سیاهه شیوه های کنار آیی 51
2-8- عوامل موثر بر استرس و کنارآیی 55
2-8-1- حمایت اجتماعی 55
2-8-2- تفاوتهای فردی 59
2-8-2-1- شخصیت نوع A 60
2-8-2-2- اضطراب و روان رنجورخویی 61
2-8-2-3- سخت رویی 63
2-8-2-4- خوش بینی در مقابل بدبینی 65
2-8-3- عزت نفس 66
2-9- سبک اسناد 68
2-9-1- سبک اسناد خوش بین/ بدبین 71
2-9-2- سبک اسناد و رابطه آن با سلامت و سبک های کنارآیی 72
2-10- سلامت روان و ابعاد آن 77
2-10-1- مفهوم سلامت روان 82
جدول 2-2: مفهوم سازی وعملیاتی ابعاد سلامت و روانشناختی و اجتماعی 85
2-10-2- بیماری روانی و سلامت روان : مدلت حالت کامل 87
نمودار 2-1: بیماری روانی و سلامت روان؛ مدل حالت کامل (همان منبع، ص 50) 88
2-11- آموزش مهارتهای مدیریت بر استرس 90
2-11-1- مقدمه ای بر استرس و کنارآیی 91
2-11-2- راهکارهای ذهنی و عقلانی جهت کنارآیی با استرس 94
2-11-3- روشهای فیزیکی کنار آمدن با استرس 98
2-11-4- مهارتهای مطالعه، آمادگی برای امتحان و مدیریت بر زمان 100
2-11-5- مهارتهای ارتباطی و میان فردی 102
2-11-6- تقویت اعتماد به نفس،عزت نفس ومقابله با افسردگی و نگرانی 104
2-11-6-1- آموزش مجدد سبک اسناد در افسردگی 107
2-12- مروری بر پژوهشهای پیشین 109
تحقیقات انجام شده در ایران 109
رابطه سبک های اسناد و شیوه کنار آیی با استرس 110
بررسی ها در زمینه شیوه های کنار آیی با استرس 112
مروری بر پژوهشهای انجام شده در خارج 114
ب) تحقیقات پیرامون راهکارهای کنارآیی: 117
خلاصه 121
ه – در پایان یافته های پژوهشی درایران و خارج آورده شد. 121
فصل سوم 122
مقدمه 123
3-1- جامعه آماری 123
3-2- نمونه پژوهش 123
3-3- شیوه نمونه‌گیری 123
3-4- ابزارهای اندازه‌گیری 124
3-4-1- مقیاس کنارآیی نوجوانان 125
سبک اول یا حل مشکل کنارآیی بارور 130
سبک دوم، مراجعه به دیگران 130
سبک سوم، کنار آمدن نابارور (اجتنابی) 131
جدول 3-1: راهنمای نمره گذاری مقیاس کنارآیی نوجوانان 131
نحوه نمره گذاری 132
اعتبار و پایایی مقیاس کنارآیی نوجوانان 134
3-4-2- مقیاس – R90-SCL 136
توصیف ابعاد 9 گانه آزمون R – 90 – SCL 139
داشتن این عقیده که بخاطر گناهانی که انجام داده اید باید مجازات شوید 147
داشتن این عقیده که عیب و نقص مهم و جدی در بدن شما وجود دارد 147
الف- شاخص ضریب ناراحتی (PSDI) 148
ب – علامت شناسی کلی علائم مرضی ( GSI) 149
ج – جمع علائم مرضی (PST) 149
نمره گذاری آزمون – R90-SCL 149
پایایی آزمون – R90-SCL 150
اعتبار آزمون – R90-SCL 151
3-4-3- پرسشنامه اسنادی در کودکان ونوجوانان 153
روایی و اعتبار پرسشنامه 155
جدول 3-2: نمرات پرسشنامه سبک اسنادی کودکان و پرسشنامه افسردگی(001/0) R ** و 05/0 < P، پایایی و ثبات پرسشنامه CASQ را درمطالعه پیترسون و سلیگمن (1984) نشان می‌دهد. 155
جدول 3-3: پایایی نمرات پرسشنامه سبک اسنادی در کودکان بوسیله KR20 (هیبت الهی،1373) 157
جدول3-4: کلید نمره گذاری پرسشنامه سبک اسناد کودکان (CASQ) (فرم 36 سئوالی) موقعیتهای مثبت (Cp) 158
موقعیت های منفی (CN ) 158
مقیاس درونی بودن 158
3-5- روش اجرای پژوهش 159
3-6- طرح تحقیق 160
3-7- روشهای آماری در تحلیل داده ها 161
خلاصه 163
فصل چهارم 164
4-1- داده های توصیفی پژوهش 165
گروه 165
جدول 4-1: شاخص های توصیفی متغییر کسب کنار ایی اجتنابی گروه‌های آزمایش و گواه در مرحلة پیش آزمون 167
انحراف معیار 167
نمودار 4-1: مقایسه میانگین زیر مقیاسهای سبک کنارآیی اجتنابی در دو گروه آزمایش و گواه در مرحله پیش آزمونجدول 4-2: شاخص های توصیفی متغیر سبک کنارآیی اجتنابی گروه‌های آزمایش وگواه در مرحلة پس آزمون 169
جدول 4-2: شاخص های توصیفی متغیر سبک کنارآیی اجتنابی گروه‌های آزمایش وگواه در مرحلة پس آزمون 170
انحراف معیار 170
آزمایش 170
نمودار 4-2: مقایسه میانگین زیر مقیاسهای سبک کنارآیی اجتنابی در دو گروه آزمایش و گواه در مرحله پس آزمونجدول 4-3: شاخص های توصیفی متغیر سبک اسناد منفی و زیر مقیاسهای آن در مرحله پیش آزمون 172
جدول 4-3: شاخص های توصیفی متغیر سبک اسناد منفی و زیر مقیاسهای آن در مرحله پیش آزمون 173
نمودار 4-3: مقایسه میانگین سبک اسناد منفی و زیر مقیاسهای آن در دو گروه آزمایش و گواه در مرحله پیش آزمونجدول 4-4: شاخص های توصیفی متغیر سبک اسناد منفی و زیر مقیاس ها آن در مرحلة آزمون 174
جدول 4-4: شاخص های توصیفی متغیر سبک اسناد منفی و زیر مقیاس ها آن در مرحلة آزمون 175
نمودار 4-4: مقایسه میانگین سبک اسناد منفی و ابعاد آن در دو گروه آزمایش و گواه در مرحله پس آزمونجدول 4-5: شاخص‌های توصیفی متغیر سلامت روان و ابعاد آن در مرحله پیش آزمون 176
جدول 4-5: شاخص‌های توصیفی متغیر سلامت روان و ابعاد آن در مرحله پیش آزمون 177
انحراف معیار 177
آزمایش 177
نمودار 4-5: مقایسه میانگین زیر مقیاسهای فهرست 90 نشانه مرضی در دو گروه آزمایش و گواه در مرحله پیش آزمونجدول 4-6- شاخص های توصیفی متغیر سلامت روان و ابعاد آن درمرحلة پس آزمون 179
جدول 4-6- شاخص های توصیفی متغیر سلامت روان و ابعاد آن درمرحلة پس آزمون 180
انحراف معیار 180
آزمایش 180
نمودار 4-6: مقایسه میانگین زیر مقیاسهای فهرست 90 نشانه مرضی در دو گروه آزمایش و گواه در مرحله پس آزمون 182
نمودار 4-7: مقایسه میانگین متغیر سلامت روان در دو گروه آزمایش و گواه در مراحل پیش آزمون و پس آزمون 183
4-2- آزمون فرضیه های پژوهش 184
جدول 4-7: آزمون معناداری تفاوت میانگین‌ها در سبک کنارآیی اجتنابی در دوگروه آزمایش و گواه 185
جدول 4-8: آزمون معناداری تفاوت میانگین های دو گروه (آزمایش وگواه) در زیرمقیاس‌های سبک کنارآیی اجتنابی 185
جدول 4-9: آزمون معناداری میانگین های دو گروه آزمایش و گواه در کسب اسناد منفی 188
جدول 4-10: آزمون معناداری میانگین های دو گروه آزمایش – گواه در زیر مقیاسهای سبک اسناد منفی 188
جدول 4-11: آزمون معناداری تفاوت میانگین های دو گروه آزمایش و گواه در متغیر سلامت روان 189
از آنچه که از جدول 4-11 بر می آید می توان ملاحظه کرد، در متغیر سلامت روان، چون t مشاهده شده 57/3=مt در درجه آزادی 68=df (در سطح معنی داری 01/0P<) معنادار است پس می توان نتیجه گرفت فرض صفر رد می شود و فرض محقق پذیرفته می شود. 190
جدول 4-12: آزمون معناداری تفاوت میانگین های دو گروه آزمایش و گواه در زیر ابعاد فهرست 90 نشانه مرضی 191
خلاصه فصل چهارم 194
فصل پنجم 195
مقدمه 196
5-1- خلاصه و نتیجه گیری 196
5-2- بحث و جمع بندی (بحث دریافته ها) 204
5-3- محدودیت های پژوهش 209
5-4- پیشنهادات 211
پیشنهادات بکار بسته: 211
پیشنهادهایی جهت پژوهشهای بعدی: 212
فهرست منابع فارسی 213
برگه تکلیف خانگی: آگاهی از استرس روزانه 221
فرم خودکنترلی هیجانی ( منطقی) 223
روش حل مشکل 225
راهنمایی 1: 227
راهنمایی 2: 228
ناخشنوی و افسردگی 229
مقابله با نگرانی واضطراب 234
1- اثرات نگرانی برتفکر 234
2- تاثیر نگرانی براحساسات 235
3- تاثیر نگرانی بررفتار 235
4- تاثیر نگرانی بر بدن 235
حل نگرانی 236
مروری بر دوره شیوه های کنار آمدن با استرس 238
آموزش تنفس و انبساط 241
تنفس شکمی: 241
تمرین 1: ببینید چگونه نفس می کشید: 241
تمرین 2: تغییر تنفس از سینه فوقانی به شکمی 242
تمرین 3: تن آرامی پیشرفته (پیشرونده) 242