مقدمه
ازدواج و تشکیل خانواده یکی از مسائل مهمی است که در زندگی انسانها آثار فراوانی از نظر رشد و ارتقا شخصیت و نیل به کمالات اخلاقی و انسانی و همچنین حفظ بهداشت روانی و افزایش کارائی می تواند داشته باشد . اثرات مطلوب ازدواج منوط به شرایطی است که منجر به رضامندی از زندگی زناشویی و نهایتااز زندگی می شود . شروع و آغاز بودن آدمی روی کره خاکی همراه خانواده بوده است . هر کدام از ادیان الهی صرفنظر از نوع بینش آنها به حهان بدون شک با خانواده همراه بوده است . خانوادخ کانونی است که در تامین ارزشهای اجتماعی چون قدرت ، ثروت ، تقوی و احترام و … برای افراد مؤثر بوده و بهترین وسیله گسترش محبت در میان افراد حامعه است .
خانواده نهادی است که در طی تاریخ و در هر جامعه شکل یا ساخت و کارکرد و کنش معین داشته و اولین و مهمترین کنش آن تامین نیازهای عاطفی اعضاء و ترویج و اشاعه این نیازها از راه ایجاد روابط محبت آمیز و دوستیهای ژرف در میان افراد جامعه است.
پیش از هر چیز باید برای سلامت خانواده تلاش کرد چرا که اگر خانواده سالم باشد افراد سالم تحویل اجتماع میدهد و اگر خانواده آشفته و ناسالم باشد ، به افزایش جنایات ، بیماریهای روانی ، الکلسیم ، اعتیاد به مواد مخدر ، فقر اقتصادی و فرهنگی ، جوانان از خود بیگانه و بسیاری ناراحتی های اجتماعی دیگر کمک می نماید. همه ما باید سعی خود را در بهبود و پیشرفت خانواده به کار ببریم تا میزان رضایت مندی زناشویی نیز بالا رفته و مشکلات اجتماعی بهبود یابد.
یکی از مسائل عمده حاضر افزایش سرسام آور طلاق می باشد. بیش از %60 پیوندهای زناشویی در آمریکا به شکست می انجامد . در هر سال حدود 1 میلیون زن و شوهر از هم جدا شده و متوسط طول ازدواج و زندگی زناشویی در آمریکا 4/9 سال است .
فهرست مطالب
عنوان صفحه
مقدمه…………………………………………………………………………………………………… ۴
موضوع پژوهش……………………………………………………………………………………… ۶
اهمیت پژوهش………………………………………………………………………………………. ۶
اهداف پژوهش………………………………………………………………………………………. ۷
فرضیه های تحقیق ………………………………………………………………………………….. ۸
فرض تحقیق …………………………………………………………………………………………. ۸
تعریف اصطلاحات و مفاهیم …………………………………………………………………….. ۸
مقدمه …………………………………………………………………………………………………. ۱۱
رضایت مندی زناشویی…………………………………………………………………………….. ۱۳
رضایت مندی زناشویی و خانواده………………………………………………………………… ۱۶
سن ازدواج……………………………………………………………………………………………. ۱۷
همسر یابی…………………………………………………………………………………………….. ۱۸
هدف اصلی ازدواج…………………………………………………………………………………. ۲۲
ازدواج و رضامندی زناشویی………………………………………………………………………. ۲۵
مقاصد ازدواج و تاثیر بر رضایت مندی………………………………………………………….. ۲۷
ازدواج به عنوان پدیده ای اجتماعی : …………………………………………………………… ۲۹
آثار و نتایج ازدواج و رضامندی زناشویی در اسلام…………………………………………… ۲۹
عوامل مؤثر بر رضامندی و تحکیم روابط زناشویی……………………………………………. ۳۰
عوامل مؤثر در تحکیم روابط زناشویی : ……………………………………………………….. ۳۵
ازدواج از لحاظ اجتماعی : ……………………………………………………………………….. ۳۷
اشتغال زنان : ………………………………………………………………………………………… ۴۰
یک مشکل در رابطه با شاغل بودن زنان : ……………………………………………………… ۴۰
درگیریها در حیات زناشوئی : …………………………………………………………………… ۴۴
– ناآگاهی از عادات و رسوم اخلاقی و رفتار یکدیگر………………………………………… ۴۵
عوامل موثر در گسیختن رابطه زناشویی : ……………………………………………………… ۴۷
تحقیقات انجام شده در داخل کشور : …………………………………………………………. ۴۸
تحقیقات انجام شده در خارج…………………………………………………………………….. ۵۰
نمونه و جامعه تحقیق……………………………………………………………………………….. ۵۱
روش نمونه گیری : ………………………………………………………………………………… ۵۱
حجم نمونه : ………………………………………………………………………………………… ۵۲
ویژگی های نمونه : ………………………………………………………………………………… ۵۲
ابزار سنجش : ………………………………………………………………………………………. ۵۲
روش جمع آوری اطلاعات………………………………………………………………………… ۵۷
جدول………………………………………………………………………………………………….. ۵۸
تجزیه وتحلیل………………………………………………………………………………………… ۵۸
خلاصه تحقیق……………………………………………………………………………………….. ۶۰
بحث و نتیجه گیری…………………………………………………………………………………. ۶۱
محدودیت ها و مشکلات پژوهش………………………………………………………………… ۶۳
پیشنهادات…………………………………………………………………………………………….. ۶۴
در سطح علمی……………………………………………………………………………………….. ۶۶
مقدمه
ازدواج و تشکیل خانواده یکی از مسائل مهمی است که در زندگی انسانها آثار فراوانی از نظر رشد و ارتقا شخصیت و نیل به کمالات اخلاقی و انسانی و همچنین حفظ بهداشت روانی و افزایش کارائی می تواند داشته باشد . اثرات مطلوب ازدواج منوط به شرایطی است که منجر به رضامندی از زندگی زناشویی و نهایتااز زندگی می شود . شروع و آغاز بودن آدمی روی کره خاکی همراه خانواده بوده است . هر کدام از ادیان الهی صرفنظر از نوع بینش آنها به حهان بدون شک با خانواده همراه بوده است . خانوادخ کانونی است که در تامین ارزشهای اجتماعی چون قدرت ، ثروت ، تقوی و احترام و … برای افراد مؤثر بوده و بهترین وسیله گسترش محبت در میان افراد حامعه است .
خانواده نهادی است که در طی تاریخ و در هر جامعه شکل یا ساخت و کارکرد و کنش معین داشته و اولین و مهمترین کنش آن تامین نیازهای عاطفی اعضاء و ترویج و اشاعه این نیازها از راه ایجاد روابط محبت آمیز و دوستیهای ژرف در میان افراد جامعه است.
پیش از هر چیز باید برای سلامت خانواده تلاش کرد چرا که اگر خانواده سالم باشد افراد سالم تحویل اجتماع میدهد و اگر خانواده آشفته و ناسالم باشد ، به افزایش جنایات ، بیماریهای روانی ، الکلسیم ، اعتیاد به مواد مخدر ، فقر اقتصادی و فرهنگی ، جوانان از خود بیگانه و بسیاری ناراحتی های اجتماعی دیگر کمک می نماید. همه ما باید سعی خود را در بهبود و پیشرفت خانواده به کار ببریم تا میزان رضایت مندی زناشویی نیز بالا رفته و مشکلات اجتماعی بهبود یابد.
یکی از مسائل عمده حاضر افزایش سرسام آور طلاق می باشد. بیش از %60 پیوندهای زناشویی در آمریکا به شکست می انجامد . در هر سال حدود 1 میلیون زن و شوهر از هم جدا شده و متوسط طول ازدواج و زندگی زناشویی در آمریکا 4/9 سال است .
فهرست مطالب
عنوان صفحه
مقدمه…………………………………………………………………………………………………… ۴
موضوع پژوهش……………………………………………………………………………………… ۶
اهمیت پژوهش………………………………………………………………………………………. ۶
اهداف پژوهش………………………………………………………………………………………. ۷
فرضیه های تحقیق ………………………………………………………………………………….. ۸
فرض تحقیق …………………………………………………………………………………………. ۸
تعریف اصطلاحات و مفاهیم …………………………………………………………………….. ۸
مقدمه …………………………………………………………………………………………………. ۱۱
رضایت مندی زناشویی…………………………………………………………………………….. ۱۳
رضایت مندی زناشویی و خانواده………………………………………………………………… ۱۶
سن ازدواج……………………………………………………………………………………………. ۱۷
همسر یابی…………………………………………………………………………………………….. ۱۸
هدف اصلی ازدواج…………………………………………………………………………………. ۲۲
ازدواج و رضامندی زناشویی………………………………………………………………………. ۲۵
مقاصد ازدواج و تاثیر بر رضایت مندی………………………………………………………….. ۲۷
ازدواج به عنوان پدیده ای اجتماعی : …………………………………………………………… ۲۹
آثار و نتایج ازدواج و رضامندی زناشویی در اسلام…………………………………………… ۲۹
عوامل مؤثر بر رضامندی و تحکیم روابط زناشویی……………………………………………. ۳۰
عوامل مؤثر در تحکیم روابط زناشویی : ……………………………………………………….. ۳۵
ازدواج از لحاظ اجتماعی : ……………………………………………………………………….. ۳۷
اشتغال زنان : ………………………………………………………………………………………… ۴۰
یک مشکل در رابطه با شاغل بودن زنان : ……………………………………………………… ۴۰
درگیریها در حیات زناشوئی : …………………………………………………………………… ۴۴
– ناآگاهی از عادات و رسوم اخلاقی و رفتار یکدیگر………………………………………… ۴۵
عوامل موثر در گسیختن رابطه زناشویی : ……………………………………………………… ۴۷
تحقیقات انجام شده در داخل کشور : …………………………………………………………. ۴۸
تحقیقات انجام شده در خارج…………………………………………………………………….. ۵۰
نمونه و جامعه تحقیق……………………………………………………………………………….. ۵۱
روش نمونه گیری : ………………………………………………………………………………… ۵۱
حجم نمونه : ………………………………………………………………………………………… ۵۲
ویژگی های نمونه : ………………………………………………………………………………… ۵۲
ابزار سنجش : ………………………………………………………………………………………. ۵۲
روش جمع آوری اطلاعات………………………………………………………………………… ۵۷
جدول………………………………………………………………………………………………….. ۵۸
تجزیه وتحلیل………………………………………………………………………………………… ۵۸
خلاصه تحقیق……………………………………………………………………………………….. ۶۰
بحث و نتیجه گیری…………………………………………………………………………………. ۶۱
محدودیت ها و مشکلات پژوهش………………………………………………………………… ۶۳
پیشنهادات…………………………………………………………………………………………….. ۶۴
در سطح علمی……………………………………………………………………………………….. ۶۶
مقدمه
خانواده ؛ این واحد به ظاهر کوچک اجتماعی ؛
از ارکان عمده و از نهادهای اصلی هر جامعه به شمار می رود . در واقع ؛
خانواده را می توان خشت زیر بنایی جامعه و کانون اصلی حفظ سنت و رسوم و
ارزشهای والا ؛ مورد احترام و شالوده ی مستحکم مناسبات پایدار اجتماعی و
روابط میان افراد دانست که مهد پرورش فکر و اندیشه و اخلاق و تعالی روح
انسانی به شمار می رود .
خانواده اساساً کانون کمک ؛ تسکین ؛ التیام ؛ و
شفا بخشی است . کانونی است که باید فشارهای روانی وارد شده بر اعضای خود
را تخفیف دهد و راه رشد و شکوفایی آن را هموار کند . اگر خانواده ؛ محیط
سالم و سازنده ای بر ای اعضای خود باشد و نیازهای جسمانی و روانی آنها را
براورده سازد بی شک نیاز آنان به نهادهای درمانی خارج از خانواده کاهش
خواهد یافت .
در این میان ؛ با توجه به اهمیت حفظ خانواده در جامعه ؛
یکی از مشکلات شایع که توجه خانواده – درمانگران را به خود جلب کرده ؛ عدم
ابراز مطلوب احساسات است . این مشکل ممکن است ؛ باعث عدم رضایت زناشویی
شود ؛ نارضایتی زناشویی ؛ ناشی از انتخاب رفتارهای غیر مسئولانه و نادرست
در رابطه زناشویی است . هر انسانی نیازهایی دارد و بر اساس هر نیازی دارای
خواسته هایی است . ما رفتارهای خود را طوری انتخاب می کنیم که مؤید دنیای
ادراکی ما باشد . تضاد خواسته های زوجین ؛ غیر واقعی بودن خواسته ها و
ناتوانی در ارزیابی درست از رفتارهای خود موجب عدم رضایت زناشویی می گردد .
( گلاسر1 2000 ، به نقل از عزیزی ، 1386 )
نارضایتی زناشویی زمانی بالا می گیرد که ابراز احساسات بین زوجین به صورت
نامطلوب و غیر صحیح صورت گیرد و به عنوان یکی از عوامل ؛ در کنار سایر
عوامل نارضایتی به حساب می آید و باعث اختلافهای جزئی تا تعارضات شدید می
شود ( ادیب راد 1383 ) .
از آنجایی که بروز نارضایتی زناشویی می تواند
یکی از مقدمات جدایی و طلاق باشد ؛ اگر این مسأله به گونه ای حل و کنترل
شود ؛ به جدایی زوجین ختم نمی شود ؛ در غیر اینصورت به طلاق منجر خواهد شد .
در کشورهای غربی آمار طلاق و جدایی بیش از 50 درصد می رسد . یعنی ؛ از هر
دو ازدواج که برای اولین بار صورت می گیرد یکی از انها به طلاق منجر می شود
؛ که یکی از مهمترین عوامل آن نارضایتی زناشویی و ناتوانی طرفین در ابراز
صحیح و مطلوب احساسات است . ( فرح بخش ؛ 1383 ) .
تحقیقات نشان داده
است که آمار طلاق در جامعه ی ایران نیز روبه افزایش است به طوری که از سال
1372 تا 1378 این میزان از 3/6 درصد به 15 درصد نسبت به میزان ازدواج
افزایش یافته است ( فریدی 1385 ، به نقل از عزیزی، 1386) .
تحلیل
ارتباط محاوره ای علاوه بر زبانی ساده و جذاب ؛ همخوانی با ارزشها ؛
مفاهیم فرهنگی و مذهبی ما نظریه ای است که در مورد شخصیت و روش منظمی است
برای روان درمانی به منظور رشد و تغییرات شخصی به کار گرفته می شود (
جونز ؛ استوارت به نقل از دادگستر 1385 )
بیان مسئله :
انسان باید نیازهای زیستی خود را در اوضاع و احوال اجتماعی به ویژه خانواده ارضا نماید . اوضاع و احوال زندگی دائم در حال تغییر و دگرگونی است ؛ چرا که هیچ انسانی در خلاء زندگی نمی کند و بخش قابل ملاحظه ای از رفتار انسان مراوده با سایر مردم بخصوص اعضا خانواده اش است . انسان در بسیاری از شئون زندگی اجتماعی و خانوادگی خود با سایر افراد جامعه و اعضای خانواده در رابطه با فعل و انفعالات مداوم قرار دارد . او باید برای ادامه حیات و تأمین حوائج خود به زندگی گروهی تن دهد و با دیگران برای رسیدن به هدفهای مشترک ؛ تشریک مساعی کند . در چنین شرایطی و در ارتباط با سایر افراد جامعه و خانواده است که هر کس ناگزیر باید به نوعی سازگاری رضایت بخش دست یابد و به همین دلیل است که مشکلات و موانع سازگاری انسان از حیات اجتماعی و خانوادگی او سرچشمه می گیرد (مورینو 1975 ؛ به نقل از مهرآبادی 1385) .
خانواده به عنوان بنیادی ترین نهاد اجتماعی ؛ نیاز به ایجاد در روابط زناشویی پر داوم دارد . تحقق این رابطه ؛ مستلزم دستیابی به اهداف زندگی مشترک است . خانواده به عنوان یک نهاد اجتماعی ؛ همچون دیگر نهادهای اجتماعی در حال پیچیده تر شدن است ؛ به طوری که عضویت و تداوم زندگی در آن توسط یک زوج ؛ مستلزم مهارتهایی بسیار بیشتر از دوران گذشته است . فقدان این مهارتها بخصوص ابراز احساسات مطلوب بین زوجین موجب افزایش نارضایتمندی زناشویی و نتیجتاً طلاق شده است ( نور الهی 1382 ) .
فهرست مطالب
چکیده 000000000000000000000000000000000000000000000000000000.000000000000 1
فصل اول:کلیات
پژوهش000000000000000000000000000000000000000000000000000000 2
مقدمه3000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000
بیان مساله5000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000
اهمیت وضرورت انجام تحقیق 6000000000000000000000000000000000000000000000000000
اهداف پژوهش 900000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000
فرضیه های تحقیق1000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000
متغیرها100000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000
تعریف نظری متغیرهای تحقیق 1000000000000000000000000000000000000000000000000000
تعریف عملیاتی متغرهای تحقیق1200000000000000000000000000000000000000000000000000
فصل دوم: ادبیات وپیشینه پژوهش00000000000000000000000000000000000000000000000 13
مقدمه 1400000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000
خانواده وساختار آن 0000000000000000000000000000000000000000000000000000000 15
رضایت زناشویی15000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000
عوامل موثر بر رضایت زناشویی 000000000000000000000000000000000000000000000000 16
تاثیر رضایت زناشویی برسایرابعادزندگی000000000000000000000000000000000000000000 29
نظریه چرخه زندگی00000000000000000000000000000000000000000000000000000000 31
عوامل آسیب رسان به رضایت زناشویی 350000000000000000000000000000000000000000000
رضایت زناشویی وابراز احساسات3600000000000000000000000000000000000000000000000
ابراز احساسات370000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000
پایه های ارتباط زناشویی 38000000000000000000000000000000000000000000000000000000
موفقیت روابط زناشویی390000000000000000000000000000000000000000000000000000000
بیان عواطف واحساسات400000000000000000000000000000000000000000000000000000000
تعارض درابرازاحساسات وعواطف41000000000000000000000000000000000000000000000000
چگونه احساسات ناخوشایندخودراباهمسردرمیان بگذاریم؟410000000000000000000000000000000
قواعد بیانگر احساسات4300000000000000000000000000000000000000000000000000000000
ابرازعشق ومحبت زوجین نسبت به یکدیگر45000000000000000000000000000000000000000000
عوامل موثردررابطه سالم زناشویی450000000000000000000000000000000000000000000000000
توجه (رفتارکلامی وغیرکلامی) 4600000000000000000000000000000000000000000000000000
گوش دادن470000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000
ستایش وتقدیر4700000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000
رابطه زناشویی ازدیدگاه اسلام48000000000000000000000000000000000000000000000000000
تحلیل محاوره ای…. 00000000000000000000000000000000000000000000000000000000 49
فرضهای فلسفی(TA) 000000000000000000000000000000000000000000000 000000000 51
خوشگذرانی-نقش –بازی کردن 000000000000000000000000000000000000000000000 51
کاربرد-اهداف تغییرات در(TA) 0000000000000000000000000000000000000000000 51
استقلال 0000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000 52
ارتباط باز 00000000000000000000000000000000000000000000000000000000000 53
دستورالعمل درمان-سه (P ) 0000000000000000000000000000000000000000000000 54
الگوی حالات روانی0000000000000000000000000000000000000000000000000000 54
والد0000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000 54
بالغ00000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000 55
کودک00000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000 56
وضعیتهای زندگی000000000000000000000000000000000000000000000000000000 57
من خوب نیستم شما خوب هستید000000000000000000000000000000000000000000 57
من خوب نیستم شما خوب نیستید000000000000000000000000000000000000000000 58
من خوب هستم شما خوب نیستید000000000000000000000000000000000000000000 59
من خوب هستم شما خوب هستید000000000000000000000000000000000000000000 59
آسیب شناسی ساختاری 0000000000000000000000000000000000000000000000000 60
آلودگی 00000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000 60
طرد000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000 62
تحلیل تبادلها-وقت گذرانی0000000000000000000000000000000000000000000000000000 63
کلک بازی قصه ها0000000000000000000000000000000000000000000000000000 64
روابط متقابل0000000000000000000000000000000000000000000000000000000 65
روابط متقابل مکمل0000000000000000000000000000000000000000000000000 65
روابط متقابل متقاطع00000000000000000000000000000000000000000000000 67
نوازش0000000000000000000000000000000000000000000000000000000000 68
مثلث نمایشی کارپمن00000000000000000000000000000000000000000000000 68
تحلیل ارتباط محاوره ای ودرمان00000000000000000000000000000000000000 69
تعریف گروه0000000000000000000000000000000000000000000000000000000 70
روان درمانی گروهی00000000000000000000000000000000000000000000000 70
هدفهای گروه درمانی0000000000000000000000000000000000000000000000 70
گروه درمانی بارویکردتحلیل محاوره ای00000000000000000000000000000000 71
وظایف درمانگر وهدف درمان بارویکردتحلیل محاوره ای00000000000000000000 71
خانواده درمانی00000000000000000000000000000000000000000000000000000 72
تحقیقات انجام شده درداخل00000000000000000000000000000000000000000000 72
تحقیقات انجام شده درخارج00000000000000000000000000000000000000000 72
خلاصه وجمع بندی000000000000000000000000000000000000000000000000 76
فصل سوم:روش انجام پژوهش 0000000000000000000000000000000000000000000 78
روش پژوهش 000000000000000000000000000000000000000000000000000 79
جامعه مورد مطالعه000000000000000000000000000000000000000000000000 79
حجم نمونه وروش نمونه گیری00000000000000000000000000000000000000 79
ابزارهای جمع آوری اطلاعات: 000000000000000000000000000000000000000 79
الف)پرسشنامه انریچ 00000000000000000000000000000000000000000000000 80
ب)پرسشنامه بیان احساسات 0000000000000000000000000000000000000000 81
روش اجرای پژوهش00000000ر00000000000000000000000000000000000000 82
روشهای آماری وتجزیه وتحلیل اطلاعات 0000000000000000000000000000000 83
فصل چهارم : تجزیه وتحلیل آماری 0000000000000000000000000000000000000 84
تجزیه وتحلیل توصیفی داده ها وجدولها 00000000000000000000000000000000 85
تجزیه وتحلیل استنباطی یافته ها و فرضیه ها000000000000000000000000000000 93
فصل پنجم: بحث ونتیجه گیری 000000000000000000000000000000000000 0000 96
مقدمه0000000000000000000000000000000000000000000000000000000000 97
بحث در زمینه فرضیه های پژوهش 00000000000000000000000000000000000 97
پیشنهادها0000000000000000000000000000000000000000000000000000000 99
الف :براساس یافته ها000000000000000000000000000000000000000000000 99
ب: برای آیندگان 0000000000000000000000000000000000000000000000000 99
محدودیتهای پژوهش0000000000000000000000000000000000000000000000 99
منابع000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000 100
پیوستها000000000000000000000000000000000000000000000000000000000 111
منابع فارسی:
- قرآن مجید.
- آرمان، سرور وزارعی، ناهید (1383)، بررسی اثر بخشی گروه درمانی شناختی- رفتاری بر عملکرد خانواده و رضایت زناشویی در مادران مبتلا به اوتیسم، ارائه شده در نخستین کنگره آسیب شناسی خانواده در ایران.
- ابراهیمی، محمدرضا (1385)، ازدواج و رضایت زناشویی، مقالات علمی و تخصصی در زمینه روانشناسی بالینی و مباحث مرتبط، فروردین ماه.
- احمدی، خدابخش، (1383)، بررسی تأثیر روش مداخله تغییر شیوه زندگی بر کاهش ناسازگاری زناشویی، پایان نامه دکتری، دانشگاه طباطبایی، تهران.
- اربابان اصفهانی، مرضیه، (1385)، بررسی رابطه بین رضایتمندی و سازگاری زناشویی مردان و زنان شهر اصفهان، دومین کنگره سراسری آسیب شناسی خانواده در ایران (1385).
- ادیب راد، نسترن و منصور، لادن (1383)، مقایسه بین تعارض زناشویی و ابعاد آن در مراجعین زن و مرکز خدمات مشاوره ای دانشگاه شهید بهشتی در زنان عادی، تازهها و پژوهشهای مشاوره، جلد2، شماره11.
- استوارت، یان و جونز، ون ، روشهای نوین در روان شناسی تحلیل رفتار متقابل، ترجمه دادگستر، بهمن، (1385)،تهران: چاپ چهارم، ص 117،28،23،21،10،9 تا 123،151 ،473 و 474.
1-1. مقدمه
خانواده، واحدی‌اجتماعی و نظامی سازمان یافته است که در بقا و رشد نوع بشر نقش بسیار با اهمیتی را داراست و بنیادی‌ترین نهاد جامعه محسوب می‌شود. خانواده‌های با کارکرد سالم، به‌سالم سازی فضای جامعه یاری رسانده و زمینه رشد و شکوفایی اعضای خود را فراهم می‌کنند. خانواده بستر رشد و رفاه جسمی و روانی اجتماعی کودک و عامل تحقق و تعادل فیزیکی، روانی و اجتماعی انسانهاست. یکی از مهمترین عوامل پیش بینی کننده بهداشت روانی افراد متاهل، روابط با همسر است (لاسول و لاسول، 1991). روابط با همسر عنصر اصلی زندگی عاطفی و اجتماعی فرد است و نداشتن رضایت زناشویی به توانایی زوجین برای برقراری روابط توام با خوشنودی با‌فرزندان و‌همچنین سایر افراد‌خانواده آسیب می‌رساند. روابط‌مطلوب توام‌با رضایت در درون خانواده به سازگاری موثرتر افراد در موقعیت‌های گوناگون یاری می‌رساند و‌از طرف دیگر تعارضات زناشویی،زمینه آسیب‌های روانی را فراهم می‌کند. زندگی مشترک در طبیعت ذاتی خود موجب تعارضات و چالش‌هایی در روابط میان زوجین می‌شود (وینچ و همکاران، 1974).
رویکردهای گوناگون زوج درمانی با هدف کاهش تعارضات و آشفتگی‌های ارتباطی میان زوجین به وجود آمده است (میستی، 2004). مشاوره زوجین براساس این فرضیه است که مشکلات افراد در زمینه روابط زناشویی از طریق مشاوره بهتر بر طرف می‌گردد. مروری بر ادبیات تحقیقاتی در این زمینه که از اولین سالهای 1996 انجام شده کارایی خانواده و زوج درمانی را در درمان زوج‌های ناسازگار مورد تاکید قرار میدهد. (روزن- گاردن و همکاران، 2004).
هدف زوج درمانی کمک به زوجین برای سازگاری مناسب‌تر با مشکلات جاری و یادگیری روشهای موثر‌ارتباط است (میستی، 2004). اما علی رغم این هدف، بسیاری از درمانهای موجود در این زمینه مورد انتقاد قرار گرفته‌اند. به عنوان مثال، یکی از مقوله‌های مهم در زوج درمانی توجه به روابط بین فردی افراد است. این مقوله در بسیاری از درمانها مورد عنایت قرار گرفته، اما نه به عنوان یک عنصر فعال. برای نمونه، در رویکرد شناختی- رفتاری، مشکلات مربوط به روابط بین فردی افراد، که ممکن است در روابط اولیه آنان با افراد مهم زندگی خود در دوران کودکی ریشه داشته باشد، به عنوان موانعی در نظر گرفته می‌شود که برای دستیابی به تبعیت فرد از راهبردهای درمانی باید بر آنها غلبه کرد. اما این فرض وجود دارد که بسیاری از افراد روابط بین فردی ناکارآمدی دارند که ریشه این روابط به اوایل زندگی و دوران کودکی آنان برمی‌گردد و از آنجایی که این مشکلات بین فردی هسته اصلی مسائل آنان را تشکیل میدهد، بنابراین این مقوله یکی از بهترین حوزه‌ها برای سنجش و درمان‌این گروه از افراد به شمار می‌آید و با تمام اهمیتی که دارد در درمان شناختی- رفتاری کلاسیک نادیده گرفته شده است (یانگ،ویشار و کلوسکو ؛ ترجمه حمید پور و اندوز، 1386).
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول:
1-1. مقدمه …………………………………………………………………………………………………
1-2. بیان مساله …………………………………………………………………………………………..
1-3. اهمیت و ضرورت تحقیق ………………………………………………………………………
1-4. اهداف تحقیق ……………………………………………………………………………………….
1-5. فرضیه‌های تحقیق ………………………………………………………………………………..
1-6. متغیرهای تحقیق …………………………………………………………………………………..
1-7. تعاریف مفهومی و عملیاتی واژگان اختصاصی………………………………………….
فصل دوم:
2-1. خانواده ……………………………………………………………………………………………….
2-2. ازدواج ………………………………………………………………………………………………..
2-3. رضایت زناشویی …………………………………………………………………………………
2-4. عوامل موثر بر رضایت زناشویی …………………………………………………………..
2-4-1. سن ازدواج و رضایتمندی زناشویی …………………………………………………
2-4-2. جنس و تفاوتهای جنسیتی در رضایت زناشویی …………………………………..
2-4-3. مهارت‌های ارتباطی و رضایت زناشویی ……………………………………………..
2-4-4. تفکر و شناخت در رضایت زناشویی ………………………………………………….
2-4-5. سوابق تربیتی و خانوادگی و رضایت زناشویی ……………………………………
2-4-6. خانواده اصلی و نقش شناخت‌ها، اندیشه و باورهای زیر بنایی در رضایت زناشویی
2-5. طرحواره …………………………………………………………………………………………….
2-5-1. طرحواره‌ها و افکار خودکار ………………………………………………………………
2-5-2. طرحواره‌ها و اسنادها ………………………………………………………………………
2-5-3. طرحواره‌ها و انتظارات ……………………………………………………………………..
2-5-4. طرحواره‌ها و فرضیات ……………………………………………………………………..
2-5-5. طرحواره‌ها و استانداردها …………………………………………………………………
2-5-6. نقش طرحواره‌ها در روابط خانوادگی ………………………………………………..
2-5-6- الف). شکل گیری طرحواره‌های خانوادگی ………………………………………….
2-5-7. طرحواره‌های ناکارآمد ……………………………………………………………………..
2-5-8. منشاء طرحواره‌های ناکارآمد اولیه …………………………………………………….
2-5-9. انواع طرحواره‌های ناکارآمد اولیه ………………………………………………………
2-5-9- الف). حوزه اول: بریدگی و طرد ………………………………………………………..
2-5-9- ب). حوزه دوم: خود گردانی و عملکرد مختل ……………………………………..
2-5-9- ج). حوزه سوم: محدودیتهای مختل …………………………………………………
2-5-9- د). حوزه چهارم: معطوف به دیگری بودن
2-5-9- ر). حوزه پنجم: گوش به زنگی بیش از حد و باز داری ………………………..
2-5-10. خصوصیات طرحواره‌های ناکارآمد اولیه ………………………………………….
2-5-11. سبک‌های مقابله‌ای ناکارآمد …………………………………………………………….
2-5-12. طرحواره درمانی ……………………………………………………………………………
2-5-12- الف). شناسایی و ارزیابی طرحواره‌های ناکارآمد اولیه……………………….
2-5-12- ب). تغییر، اصلاح و بازسازی طرحواره‌های ناکارآمد اولیه…………………
2-5-13. بازسازی طرحواره‌های حاصل از خانواده اصلی در رویکرد طرحواره- محور
2-5-13- الف). راهبردهای تجربی (هیجانی)……………………………………………………
2-5-13- ب). راهبردهای شناختی …………………………………………………………………
2-5-13- ج). تکنیک‌های بین فردی ………………………………………………………………..
2-5-13- د). الگو شکنی رفتاری ……………………………………………………………………
2-6. حمایت پژوهشی از اثر بخشی رویکرد طرحواره- محور……………………………
فصل سوم:
3-1. روش پژوهش………………………………………………………………………………………
3-2. جامعه آماری، نمونه پژوهش و روش نمونه گیری……………………………………
3-3. روش جمع آوری داده‌ها………………………………………………………………………..
3-4. ابزار پژوهش و اعتبار و پایایی آزمونها ………………………………………………….
3-4-1. فرم مشخصات دموگرافیک، نمونه مورد پژوهش………………………………….
3-4-2. پرسشنامه DASS……………………………………………………………………………..
3-4-3. پرسشنامه فرم کوتاه طرحواره یانگ (YSQ)…………………………………………
3-4-4. پرسشنامه رضایت زناشویی امزیچ……………………………………………………..