چکیده فصل اول:
نقاشی کودک یک پیام است، آنچه را
که او نمیتواند به لفظ درآورد به ما انتقال میدهد. بررسی و درک زبان
نقاشی اطلاعات ارزندهایی را در اختیار والدین و مربیان و روانشناسان و همه
کسانی میگذارد که خواهان درک و دریافت راز و رمز جهان کودک هستند، اکتشاف
نظامدار این قلمرو به آخرین دهههای قرن گذشته بازمیگردد و بر قوانینی
متکی است که خطشناسی نیز از آن سود جسته است.
بیان مسئله:
با توجه به گسترش پژوهشهای تجربی در زمینه روانشناسی کودک به ویژه به کمک
دانش رفتاری و دادههای اساسی که روانشناسی سنجشی در مورد پرورش سیستم عصبی
و مرکزی ارائه دادهاند، نگرش بزرگسالان در جهات گوناگون رفتاری کودکان
دستخوش تغییرات مختلفی شده است. بنا به تحقیق (ورپیلو) دو روند اساسی در
توسعه و پیشرفت درک کودک مؤثر واقع میشود که یکی تشخیص شناخت اشیاء و
دیگری تمایز بین آنهاست.
اهداف پژوهش
الف: استفاده از نقاشی به عنوان وسیلهای ساده برای سنجش رشد شناختی.
ب: به دست آوردن ارتباط بین جنسیت و رشد شناختی.
ج: به دست آوردن ارتباط بین سن و رشد شناختی.
اهمیت پژوهش:
در عصر حاضر هر روز که میگذرد هنر کودکان اهمیت بیشتری مییابد و به خاطر تأثیری که روانشناسی و علوم تربیتی از آن به عمل میآورد همپای دیگر هنرهای مختلف رو به تکامل و پیشرفت است، هنر و نقاشی کودکان گواه راستینی بر حقایق اجتماعی و روانشناسی است.
منابع فارسی:
1- دادستان، پریرخ، ارزشیابی شخصیت کودکان، انتشارات رشد، چاپ 1374.
2- سیف نراقی، مریم، نادری، عزتالله، راهنمای فراهمسازی طرح تحقیق، دفتر تحقیقات و انتشارات بدر، چاپ دوم، 1371.
3- سیف نراقی، مریم، مترجم سیدی، حسین، کودک و نقاشی مجموعه مقالات، انتشارات تهران، چاپ 1368.
4- میرزابیگی، علی، نقش هنر در آموزش و پرورش بهداشت روانی کودکان تهران، انتشارات مدرس، سال 1370.
5- داداشزاده، کاوه، نقاشی و نوشتههای کودکان، انتشارات کوتنبرگ، چاپ اول، 1373.
6- بهرامی، هادی، کاربرد بالینی و تشخیصی آزمونهای فرافکنی شخصیت، انتشارات دانا، 1372.
7- ویکسلر توماس جی - دی، مترجم مخبر، عباس، مقدمهای بر روانشناسی نقاشی کودکان، تهران، چاپ اول، انتشارات طرح نو، 1370.
8- هنری ماسن، پاول، مترجم یاسائی، مهشید، رشد شخصیت کودک، چاپ دهم، 1368، اپ سعدی
9- دادستان، منصور، کاربرد تست ترسیم خانواده در کلینیک ل-کرمن-ژوزف، 1371.
9- گراث، گری، مترجم پاشا شریفی، حسن نیکجو، محمدرضا (راهنمای سنجش روانی)، انتشارات رشد، چاپ اول، 1374.
10- گنجی، حمزه، تفاوتهای فردی، انتشارات پیام نور، 1375.
11- دکتر لوشر، ماکس، مترجم ابیزاده، ویدا، روانشناسی رنگها متن کامل، چاپ هشتم، 1374.
12- جیمز، دبلیو، وند رزند، مترجم گنجی حمزه، روانشناسی کودک.
13- اولیور فراری، آنا، مترجم صرافان، عبدالرضا، نقاشی کودکان و مفاهیم آن، انتشارات دستان، 1371.
14- پیاژه، ژان، بران هلور، مترجم پورباقر، ایرج، انتشارات دانشگاه سپاهیان انقلاب اسلامی، انتشارات طوس، 1355.
15- دلاور، علی، روشهای آماری در روانشناسی و علوم تربیتی، انتشارات دانشگاه پیام نور، چاپ ششم، اردیبهشت 1373.
اهمیت پژوهش:
در عصر حاضر هر روز که میگذرد هنر کودکان اهمیت بیشتری مییابد و به خاطر تأثیری که روانشناسی و علوم تربیتی از آن به عمل آورده همپایی دیگر هنرهای مختلف رو به تکامل و پیشرفت است و هنر نقاشی کودکان گواه راستینی بر حقایق اجتماعی و روانشناسی است.
نقاشی کودک به ما کمک میکند تا به درک و فهم کودک و ارزیابی او از مسائل و محیط اطرافش آگاه شویم. (سیف نراقی، 1368، ص 83) کودکان با هنر نقاشی و داستانهای مرتبط با آن جزئی از وجود یا ویژگیهای خویش را نمایان میسازند به این دلیل است که این ابزار وسیله مناسبی برای راه یافتن به دنیای پر رمز و راز آن تلقی میشود. (سیف نراقی، 1368، ص 261)
هنگامی که کودکان عادت به نقاشی میکنند موفق میشوند شخصیت خود را نیز بیان کنند در آن زمان است که غالباً احساسات و الهاماتی را بیان میکنند که انسان به سختی میتواند باور کند که آنها با چنین شیوهایی قادر به انجام آن باشند نقاشی کودکان به ما امکان میدهد تا روند پرورش فکری آنها را بشناسیم و ببینیم آنها راجع به دنیا و اشخاصی که با آنها زندگی میکنند چگونه میاندیشند و بالاخره متوجه میشویم که چه آموختهاند و اثر محیط به پرورش آنها چه بوده و نگرش و مشکلات عاطفی آنها چیست؟ ولی روشنترین نکتهای که از نقاشی خود به خودی کودکان تراوش میکند کشف ملموسی عالم است که بزرگسالان آن را فراموش کردهاند. نمونههای منطق و مشکلات این عالم فقط مربوط به دوران کودکی است که هنوز با الگوهای فرهنگی جامعه آشنا نشده است. این موضوع برای کودکان عقبمانده نیز صادق است و آنچه نیز به آهستگی موفق به بیان دنیای خودش میشوند. (فراری، 1371، ص 95-94)
فهرست مطالب
چکیده فصل اول
بیان مسئله
اهداف پژوهش
اهمیت پژوهش
فرضیه
تعاریف عملیاتی
الف: تعریف رشد شناختی
ب: تست آدمک رنگی
سایر فرضیهها
فصل اول
مقدمه
بیان مسئله
اهداف پژوهش
اهمیت پژوهش
فرضیه
دلایل ارائه فرضیه
متغیرهای تحقیق
سایر فرضیهها
تعریف واژهها
الف- تعریف نظری
ب- تعریف عملی
1- تحول شناختی (رشدشناختی)
زمینه تحول شناختی
2- تست آدمک رنگی
چکیده فصل دوم
سوابق تحقیق
بررسی نقاشی از دیدگاههای مختلف
الف- دیدگاه تکاملی
ب- دیدگاه پیاژه از نقاشی
ج- دیدگاه روانکاوی
د- دیدگاه هنرمندانه
4-دیدگاه هنرمندانه
تفاوتهای پسران و دختران
بکارگیری رنگ در نقاشی
فصل دوم
اولین وسیله آموزش
نقاشی چیست؟
بررسی دیدگاههای مختلف راجع به نقاشی
1- دیدگاه تکاملی: (نقاشی به مثابه بازی)
2- دیدگاه پیاژه
مراحل رشد از نظر پیاژه
الف - مرحله حسی - حرکتی
ب- مرحله پیش عملیاتی
ج- مرحله عملیاتی عینی
د- مرحله عملیات صوری
3- دیدگاه روانکاوی
سوابق تحقیق
پژوهش در مورد نقاشی
نقاشیهای فرافکنی
نقاشی سالم
الف- امنیت و اعتماد به نفس
ب- باز بودن
ج- ثبات و نظم
عوامل مؤثر در بیان نقاشی کودکان
تفاوتهای خلقی در کودکان
میزان فعال بودن
تحریکپذیری
بازداری و ترس
تفاوتهای پسران و دختران
تکامل چهرهنگاری
مراحل تحول شناختی
شکل آدم
بکارگیری رنگ در نقاشی
منشاء اهمیت رنگ
چکیده فصل سوم
طرح مسأله
ابزار پزوهش
تست آدمک رنگی
جامعه آماری
روش نمونهگیری
روش اجراء
فصل سوم
طرح مسأله
ابزار پژوهش
تست آدمک رنگی
جامعه آماری
نمونه آماری
روش نمونهگیری
روش آماری
فرمول آزمون t برای گروههای مستقل
روش اجرا
قابلیت اعتماد و اعتبار آزمون ترسیم آدمک
فصل چهارم
توصیف اطلاعات
جدول (1-2) - توزیع فراوانی نمرات سر دختران 6 ساله
نمودار (2-2) – هیستوگرام نمرات سر دختران 6 ساله
جدول (3-2) – توزیع فراوانی نمرات سر پسران 6 ساله
نمودار (4-2) – هیستوگرام نمرات سر پسران 6 ساله
جدول (5-2) – توزیع فراوانی نمرات طرح بدن دختران 6 ساله
نمودار (6-2) – هیستوگرام نمرات طرح بدن دختران 6 ساله
آزمون معنیدار بودن میانگین نمرات سر دختران و پسران 6 ساله
جدول (7-2) – توزیع فراوانی نمرات طرح بدن پسران 6 ساله
نمودار (8-2) – هیستوگرام نمرات طرح بدن پسران 6 ساله
جدول (9-2) – توزیع فراوانی نمرات لباس دختران 6 ساله
نمودار (10-2) – هیستوگرام نمرات لباس دختران 6 ساله
جدول (1-3) – توزیع فراوانی نمرات لباس پسران 6 ساله
نمودار (10-2) – هیستوگرام نمرات لباس پسران 6 ساله
جدول (3-3) – توزیع فراوانی سر پسران 6 ساله
نمودار (4-3) – هیستوگرام نمرات کلی دختران 6 ساله
جدول (5-3) – توزیع فراوانی نمرات پسران 6 ساله
نمودار (6-3) – هیستوگرام نمرات کلی پسران 6 ساله
جدول (7-3) – توزیع فراوانی سر دختران 7 ساله
نمودار (8-3) – هیستوگرام مربوط به نمرات سر دختران 7 ساله
جدول (9-3) – توزیع فراوانی نمرات سر پسران 7 ساله
نمودار (10-3) – هیستوگرام مربوط به نمرات سر پسران 7 ساله
جدول (1-4) – توزیع فراوانی نمرات طرح بدن دختران 7 ساله
نمودار (2-4) – هیستوگرام مربوط به نمرات طرح بدن دختران 7 ساله
جدول (3-4) – توزیع فراوانی نمرات طرح بدن پسران 7 ساله
نمودار (4-4) – هیستوگرام نمرات طرح بدن پسران 7 ساله
جدول (5-4) – توزیع فراوانی نمرات لباس دختران 7 ساله
نمودار (6-4) – هیستوگرام مربوط به نمرات لباس دختران 7 ساله
جدول (7-4) – توزیع فراوانی در نمرات لباس پسران 7 ساله
نمودار (6-4) – هیستوگرام مربوط به نمرات لباس پسران 7 ساله
جدول (9-4) – توزیع فراوانی نمرات کلی دختران 7 ساله
نمودار (10-4) – هیستوگرام نمرات کلی دختران 7 ساله
جدول (1-5) – توزیع فراوانی نمرات کلی پسران 7 ساله
نمودار (2-5) – هیستوگرام مربوط به نمرات کلی پسران 7 ساله
جدول (3-5) – توزیع فراوانی نمرات سر دختران 8 ساله
نمودار (4-5) – هیستوگرام مربوط به نمرات سر دختران 8 ساله
جدول (5-5) – توزیع فراوانی نمرات سر پسران 8 ساله
نمودار (6-5) – هیستوگرام مربوط به نمرات سر پسران 8 ساله
جدول (7-5) – توزیع فراوانی نمرات طرح بدن دختران 8 ساله
نمودار (8-5) – هیستوگرام مربوط به نمرات طرح بدن دختران 8 ساله
جدول (9-5) – توزیع فراوانی نمرات طرح بدن پسران 8 ساله
نمودار (10-5) – هیستوگرام مربوط به نمرات طرح بدن پسران 8 ساله
جدول (1-6) – توزیع فراوانی نمرات لباس دختران 8 ساله
نمودار (2-6) – هیستوگرام مربوط به نمرات لباس دختران 8 ساله
جدول (3-6) – توزیع فراوانی لباس پسران 8 ساله
نمودار (4-6) – هیستوگرام مربوط به نمرات لباس پسران 8 ساله
جدول (5-6) – توزیع فراوانی نمرات کلی دختران 8 ساله
نمودار (6-6) – هیستوگرام مربوط به نمرات کلی دختران 8 ساله
جدول (7-6) – توزیع فراوانی نمرات کلی پسران 8 ساله
نمودار (8-6) – هیستوگرام مربوط به نمرات کلی پسران 8 ساله
جدول (9-6) – توزیع فراوانی به نمرات سر دختران 9 ساله
نمودار (10-6) – هیستوگرام مربوط به نمرات سر دختران 9 ساله
جدول (1-7) – توزیع فراوانی نمرات سر پسران 9 ساله
نمودار (2-7) – هیستوگرام مربوط به نمرات سر پسران 9 ساله
جدول (3-7) – توزیع فراوانی نمرات طرح بدن دختران 9 ساله
نمودار (4-7) – هیستوگرام مربوط به نمرات طرح بدن دختران 9 ساله
جدول (5-7) – توزیع فراوانی نمرات طرح بدن پسران 9 ساله
نمودار (6-7) – هیستوگرام مربوط به طرح بدن پسران 9 ساله
جدول (7-7) – توزیع فراوانی نمرات لباس دختران 9 ساله
نمودار (8-7) – هیستوگرام مربوط به نمرات لباس دختران 9 ساله
جدول (9-7) – توزیع فراوانی لباس پسران 9 ساله
نمودار (10-7) – هیستوگرام مربوط به نمرات لباس پسران 9 ساله
جدول (1-8) – توزیع فراوانی نمرات کلی دختران 9 ساله
نمودار (2-8) – هیستوگرام مربوط به نمرات کلی دختران 9 ساله
جدول (3-8) – توزیع فراوانی نمرات کلی پسران 9 ساله
نمودار (4-8) – هیستوگرام مربوط به نمرات کلی پسران 9 ساله
مقایسه سنی نمرات کلی دختران با یکدیگر
الف- مقایسه نمرات کلی دختران 7 ساله با نمرات کلی دختران 6 ساله
ب- مقایسه نمرات کلی دختران 7 ساله با نمرات کلی دختران 8 ساله
ج- مقایسه نمرات کلی دختران 8 ساله با نمرات کلی دختران 9 ساله
نمودار (9-8) – چندضلعی مقایسه سنی نمرات کلی دختران
مقایسه سنی نمرات کلی پسران با یکدیگر
الف- مقایسه نمرات کلی پسران 7 ساله با نمرات کلی پسران 6 ساله
ب- مقایسه نمرات کلی پسران 7 ساله با نمرات کلی پسران 8 ساله
ج.مقایسه نمرات کلی پسران 8 ساله با نمرات کلی پسران 9ساله
نمودار (10-8) – چندضلعی مقایسه سنی نمرات کلی پسران
جدول (1-9) – میانگین مقیاسهای دختران
جدول (2-9) – میانگین مقیاسهای پسران
جدول (1-9) – میانگین مقیاسهای دختران
نمودار (3-9) – چندضلعی مقایسه نمرات کلی دختران و پسران
نمودار (4-9) – چندضلعی مقایسه سنی نمرات کلی دختران و پسران
شیوة اجرا نمرهگذاری و نتایج آماری آزمون آدمک رنگی
جدول شماره 1- هنجارگزینی چارکی «مقیاس سر» در پسران براساس سن تقویمی
جدول شماره 2- هنجارگزینی چارکی «مقیاس طرح بدنی» در پسران براساس سن تقویمی
جدول شماره 3- هنجارگزینی چارکی «مقیاس لباس» در پسران براساس سن تقویمی
جدول شماره 4- هنجارگزینی چارکی «مقیاس کلی در پسران» (براساس سن تقویمی)
جدول شماره 5- هنجارگزینی چارکی «مقیاس سر» در دختران براساس سن تقویمی
جدول شماره 6- هنجارگزینی چارکی «مقیاس طرح بدنی» در دختران براساس سن تقویمی
جدول شماره 7- هنجارگزینی چارکی «مقیاس لباس» در دختران براساس سن تقویمی
جدول شماره 8- هنجارگزینی چارکی «مقیاس کلی» در دختران براساس سن تقویمی
ورقه نمرهگذاری تست آدمک رنگی
الف) جدول شماره 1- مقیاس تحولیافتگی
فصل پنجم
بحث و نتیجهگیری
مزایای ابزارهای گردآوری اطلاعات
محدودیتهای خارج از کنترل پژوهشگر
الف- یادگیری نقاشی
ب- میزان علائق و انگیزش آزمودنی
ج- ترتیب تولد
د- میزان هوش
و- وضیت تحصیلی والدین
م- تفاوتهای بین فردی
پیشنهادات
منابع فارسی
منابع لاتین
ضمیمه