چکیده:
امروزه بهرهوری مفهومی بحث‌انگیز و موضوعی باب روز است که در کتابها، مجلات و مقالات و روزنامه‌ها دائماً به چشم می‌خورد. مورد استفاده آن وقتی است که هدف، ایجاد بهبود در ارائه کالا و خدمات باشد و ساده‌ترین رابطه تعریف شده برای آن نسبت به محصول نهایی (ستاده) با وسایل به کار رفته برای تولید آن (داده‌ها) است.
فن خانه تکانی صنعتی، آراستگی، هفت سین صنعتی. پنج‌اس و یا پنج ت (که با هر عنوانی نامیده شود، ماهیتاً تفاوتی نخواهند کرد.) که از اساسی‌ترین شیوه‌های بهبود بهرهوری است که اخیراً در کشور ما از کارخانه‌های ژاپنی الگوبرداری شده است و ژاپنی‌ها پس از جنگ جهانی دوم آن را از فرهنگ صنعتی آمریکا اقتباس کرده‌اند. اما با فرهنگ ملی و سنتی خود ممزوج نموده و پدیده‌ای بومی از آن پدید آورده‌اند که در تمامی صنایع‌شان به کار گرفته می‌شود.
به اعتقاد من، ما ایرانیان ذاتاً مردمی پاکیزه هستیم و آنچه باید متوجه آن باشیم صنعتی کردن این مفاهیم ملی/ مذهبی و از خانه به کارخانه بردن آنهاست، تا خود را باور کنیم و دریابیم هیچکدام از این اس‌ها واقعاً مطلب جدید و بدیعی نیستند.
در استفاده از این رویکرد، آموزش و فرهنگ‌سازی اولین عامل مهم محسوب می‌شود، چون «انسان با کیفیت، محصول با کیفیت تولید می‌کند.» و در کارخانه‌هایی که خط تولید وجود دارد هر ایستگاه یا واحد تولیدی، ایستگاه قبلی است. به کارگیری سیستم 5S می‌تواند موجب بالارفتن روحیة کارکنان و علاقمندی آنها به کار، بهبود ایمنی، کاهش آلودگی محیط کار، کاهش نرخ خرابی ماشین آلات و دستگاهها، بهبود روش کنترل مدیریتی، کمک مشارکت جمعی و تقویت خود کنترلی همه کارکنان و در یک کلمه افزایش بهرهوری می‌باشد.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول……………………………………………………………………………………………… 1
1-1- مقدمه………………………………………………………………………………………. 2
2-1- بیان ضرورت تحقیق……………………………………………………………………. 3
3-1- موضوع تحقیق…………………………………………………………………………… 5
4-1- بهرهوری در ایران……………………………………………………………………….. 6
5-1- لزوم توجه به بهرهوری در ایران……………………………………………………… 7
6-1- سازمان بهرهوری ملی ایران…………………………………………………………… 8
7-1- بهرهوری در صنایع کشور و صنعت خودرو………………………………………. 9
8-1- شواهد پایین بودن بهرهوری در ایران و نازل بودن اکثر عوامل مرتبط با پنج‌اس…… 10
9-1- تاریخچه پنج‌اس………………………………………………………………………… 11
10-1- اهمیت موضوع تحقیق……………………………………………………………….. 12
11-1- نوع تحقیق………………………………………………………………………………. 13
12-1- قلمرو تحقیق…………………………………………………………………………… 14
13-1- فرضیات تحقیق……………………………………………………………………….. 15
14-1- تعریف متغیر مستقل و وابسته………………………………………………………. 15
15-1- واژه های کلیدی مورد استفاده………………………………………………………. 16
فصل دوم…………………………………………………………………………………………….. 17
1-2- بهرهوری به عنوان یک نظریه جامع…………………………………………………. 18
2-2- مفهوم عام بهرهوری…………………………………………………………………….. 18
3-2- مولفه های بهرهوری…………………………………………………………………….. 20
4-2- اهمیت موضوع…………………………………………………………………………… 24
5-2- تاریخچه بهرهوری………………………………………………………………………. 26
6-2- روشهای ارتقاء بهرهوری………………………………………………………………. 33
1-6-2- الگوی ماهواره‌ای………………………………………………………………… 33
2-6-2- سیستم (PRICE)………………………………………………………………..
3-6-2- مدل وروم (Vroom)…………………………………………………………….
7-2- شیوه های تحلیل بهرهوری……………………………………………………………. 40
8-2- فنون بهبود بهرهوری……………………………………………………………………. 40
1-8-2- بهبود بهرهوری ارزش افزوده از طریق مدیریت مالی……………………. 43
2-8-2- رویکرد سینک کیفیت در بهرهوری Sink…………………………………..
3-8-2- چرخه بهرهوری………………………………………………………………….. 46
4-8-2- روش نظام مند در بهبود بهرهوری (Systematic)…………………………
5-8-2- دوایر بهبود بهرهوری (PIC)…………………………………………………..
9-2- راهبردهای بهرهوری……………………………………………………………………. 58
1-9-2- راهبرد تحول و نوآوری………………………………………………………… 58
2-9-2- راهبرد بهبود………………………………………………………………………. 59
10-2- عوامل موثر بر بهرهوری……………………………………………………………… 61
1-10-2- عوامل مطرح شده توسط سومانس (Sumanth-1989)………………….
2-10-2- عوامل مطرح شده توسط پروکپنکو (Prokopenko-1987)…………….
11-2- عوامل موثر بر بهرهوری یک سازمان………………………………………………. 63
12-2- اندازه گیری بهرهوری…………………………………………………………………. 67
1-12-2- اندازه گیری بهرهوری کل……………………………………………………. 70
2-12-2- اندازه گیری بهرهوری عامل سرمایه………………………………………… 72
3-12-2- اندازه گیری بهرهوری عامل کار…………………………………………….. 74
13-2- اثر نوآوری بر بهرهوری………………………………………………………………. 75
14-2- فرهنگ بهرهوری ملی و سازمانی………………………………………………….. 78
15-2- مشخصات حرکت بهرهوری………………………………………………………… 80
16-2- مشکلات بهرهوری……………………………………………………………………. 81
17-2- سیستم پنج‌اس…………………………………………………………………………. 82
1-17-2- تحول پنج‌اس…………………………………………………………………… 84
2-17-2- مفهوم پنج‌اس…………………………………………………………………… 86
3-17-2- پنج‌اس کاربردی……………………………………………………………….. 96
4-17-2- درک درست برای درک درست پنج‌اس باید به موارد ذیل توجه شود……. 96
5-17-2- تکنیکهای کاربردی در پنج‌اس……………………………………………… 98
6-17-2- فعالیتهای جامع و بهم پیوسته……………………………………………….. 100
7-17-2- فواید اجرای پنج‌اس………………………………………………………….. 100
8-17-2- روش عملی اجرای پنج‌اس…………………………………………………. 101
9-17-2- نکات مهم و اساسی اجرای پنج‌اس……………………………………….. 103
18-2- هفت سین صنعتی…………………………………………………………………….. 104
19-2- پنج‌اس یا «پنج ت»؟………………………………………………………………….. 111
20-2- تاریخچه بهرهوری در ایران خودرو……………………………………………….. 112
1-20-2- نحوه اجرای سیستم پنج‌اس در ایران خودرو (دستورالعمل)…………. 115
2-20-2- سلسله مراتب…………………………………………………………………… 118
3-20-2- ملاحظات در خط کشی محل ورود و خروج کالا و پرسنل…………. 119
4-20-2- استفاده از دستورالعمل برچسب قرمز (Red Tag)………………………
5-20-2- سیستم هدفگذاری هوشین…………………………………………………… 128
6-20-2- سیستم پیشنهادات (SS)………………………………………………………
7-20-2- سیستم T.T.ROOM…………………………………………………………..
8-20-2- اهداف و رسالتها………………………………………………………………. 133
21-2- توسعه بهرهوری در ساپکو…………………………………………………………… 134
22-2- کمی راجع به شرکت ایساکو……………………………………………………….. 140
فصل سوم…………………………………………………………………………………………….. 141
1-3- مقدمه………………………………………………………………………………………. 142
2-3- روش تحقیق پژوهش حاضر…………………………………………………………. 142
3-3- تعریف جامعه……………………………………………………………………………. 143
4-3- آشنایی با جامعه آماری………………………………………………………………… 144
1-4-3- تاریخچه ایران خودرو………………………………………………………….. 144
2-4-3- نحوه نمونه گیری و انتخاب شرکتهای مورد نظر………………………….. 146
5-3- حجم نمونه و روش نمونه گیری…………………………………………………….. 149
6-3- ابزار جمع آوری داده‌ها………………………………………………………………… 150
7-3- پرسشنامه………………………………………………………………………………….. 150
8-3- روشهای آماری مورد استفاد جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها…………………….. 152
9-3- مراحل آزمون تحلیل واریانس………………………………………………………… 153
10-3- همبستگی……………………………………………………………………………….. 154
11-3- بررسی اعتبار ابزار سنجش………………………………………………………….. 155
12-3- روایی ابزار سنجش…………………………………………………………………… 155
فصل چهارم…………………………………………………………………………………………. 157
1-4- نتایج آزمون تحلیل رگرسیون…………………………………………………………. 158
1-1-4- آزمون فرضیه اصلی…………………………………………………………….. 158
2-1-4- آزمون فرضیه های فرعی 1 تا 5……………………………………………… 160
3-4- نتایج ضمنی تحقیق…………………………………………………………………….. 161
4-4- آزمون تحلیل واریانس فریدمن………………………………………………………. 163
5-4- بررسی همبستگی بین اجزاء سیستم 5S و بهرهوری…………………………….. 164
فصل پنجم……………………………………………………………………………………………. 165
1-5- نتایج بدست آمده…………………………………………………………………………….. 166
2-5- پیشنهادها………………………………………………………………………………………. 168